25η Μαρτίου. Η Εθνική μας γιορτή

Η ημέρα της 25ης Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως εθνική εορτή, διότι οριοθετεί την ημερομηνία της έναρξης της Επανάστασης του 1821 ενάντια στον τουρκικό ζυγό. Παράλληλα, ο Ελληνισμός τιμά την ορθόδοξη πίστη, εορτάζοντας την επέτειο αναγγελίας της γέννησης του Ιησού. 

Η γιορτή αυτή έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι, χάρη στους αγώνες -στρατιωτικούς και διπλωματικούς- αλλά και τις θυσίες των μέχρι τότε υπόδουλων Ελλήνων, το κράτος μας κέρδισε την πολυπόθητη ελευθερία του. Η ελευθερία αυτή θεωρείται σήμερα αυτονόητη, ωστόσο χρειάστηκε πολλά χρόνια προετοιμασίας και προπαρασκευής, έναν ρόλο που ανέλαβε ως επί το πλείστον η Φιλική Εταιρεία που συγκέντρωσε πόρους, οργάνωσε και ενορχήστρωσε τον μεγάλο αγώνα και έφερε σε συνεννόηση τους διάφορους οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου. Στην καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας που ήταν απαραίτητη για την εκκίνηση της Επανάστασης καταλυτικό ρόλο έπαιξε ο νεοελληνικός Διαφωτισμός. Από τους κυριότερους εκπροσώπους του υπήρξε ο Ρήγας Φεραίος και ο Αδαμάντιος Κοραής, όπου με τα συγγράμματά τους και την επικοινωνία με τα Ευρωπαϊκά προοδευτικά στρώματα της εποχής δημιούργησαν ένα ρεύμα φιλελληνισμού και έκαναν γνωστό το δίκαιο του αγώνα.

Αλλά και όταν ξέσπασε η Επανάσταση, τίποτε δεν προμήνυε τα πρώτα χρόνια ότι το εγχείρημα θα είχε αίσια έκβαση. Τα προβλήματα υπήρξαν πολλά : έριδες μεταξύ των οπλαρχηγών, έλλειψη σε πολεμοφόδια και χρήματα που οδήγησαν στην σύναψη υπέρογκων δανείων, αντιμετώπιση υπέρτερων και πιο οργανωμένων δυνάμεων στα πεδία των μαχών. Χρειάστηκαν να δοθούν σκληροί αγώνες με αμέτρητες θυσίες και η βοήθεια των Μεγάλων Δυνάμεων κυρίως στο διπλωματικό πεδίο, όπου η καθεμιά ανάλογα με τα συμφέροντά της επιθυμούσε την δημιουργία ενός μικρού Ελληνικού κράτους ως ανάσχεση στην τουρκική επεκτατικότητα. Γύρω από το κοσμοϊστορικό αυτό γεγονός χτίστηκαν σιγά-σιγά στην συνείδηση του απλού λαού διάφοροι μύθοι, ενώ αποσιωπήθηκαν και ξεχάστηκαν με την πάροδο του χρόνου σημαντικά γεγονότα:

➡️ Σύμφωνα με τους λαϊκούς θρύλους, η Επανάσταση ξεκίνησε από τα Καλάβρυτα και συγκεκριμένα από την Αγία Λαύρα. Εκεί, ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε κρυφά τη σημαία της Επανάστασης στις 25 Μαρτίου 1821, δίνοντας το έναυσμα για τον απελευθερωτικό αγώνα. Το περιστατικό της Αγίας Λαύρας είναι ένας εθνικός μύθος, που οφείλεται στον Γάλλο περιηγητή και ιστορικό Φρανσουά Πουκεβίλ. Άλλωστε, ο ίδιος ο Παλαιών Γερμανός δεν αναφέρει λέξη για το περιστατικό στα απομνημονεύματά του. Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι εκείνη την ημέρα δεν βρισκόταν στη Μονή της Αγίας Λαύρας, αλλά στην Πάτρα.

➡️ Η Επανάσταση ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1821 στην Μολδοβλαχία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, όπου με μια μικρή δύναμη αντρών πέρασε τον Προύθο ποταμό, δηλαδή τα σύνορα δηλαδή Ρωσικής και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κατέφθασε στο κοντινό Ιάσιο. Λίγες μέρες αργότερα, αφορίστηκε από τον οικουμενικό Πατριάρχη, ενώ και ο Τσάρος της Ρωσίας έπαψε να τον υποστηρίζει, δίνοντας έτσι ένα άδοξο τέλος στον αρχικό ενθουσιασμό.

➡️ Ήταν επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου) για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων «ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους» σύμφωνα με δήλωσή του.

➡️ Ο εορτασμός της Επανάστασης την 25η Μαρτίου καθιερώθηκε το 1838 με το Βασιλικό Διάταγμα της Κυβέρνησης Όθωνα, ο οποίος προσπαθούσε να ενισχύσει τη δημοτικότητά του προσεταιριζόμενος την απήχηση των εκφραστών της Ορθοδοξίας, και ενδεχομένως σε αυτό να οφείλεται η θρησκευτική χροιά του διατάγματος και η καθιέρωση της εορτής.

➡️ Η Αϊτή ( Χαΐτιον όπως την γνώριζαν οι Έλληνες της εποχής) ήταν η πρώτη κρατική οντότητα που αναγνώρισε την Επανάσταση του ’21 και το δικαίωμα των Ελλήνων για αυτοδιάθεση, με την επιστολή του προέδρου της Jean Pierre Boyer προς τον Αδαμάντιο Κοραή τον Ιανουάριο του 1822.

➡️ Το 1875 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά παρέλαση του στρατού μπροστά από τα ανάκτορα, πρακτική που συνηθιζόταν από τα μέσα του αιώνα σε δημόσιες γιορτές στη Γαλλία και τα γερμανικά κράτη.Στις μέρες μας, λοιπόν, τιμούμε την επέτειο του 1821 με μαθητικές γιορτές και παρελάσεις. 

Η εορτή της 25ης Μαρτίου έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι η ελευθερία και ανεξαρτησία που θεωρούμε αυτονόητη, ήταν αποτέλεσμα μακρών αγώνων με πενιχρά μέσα και αμέτρητων θυσιών. Ας μην το ξεχνάμε. Ας περιφρουρήσουμε με κάθε ικμάδα της δύναμης μας το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας μας. Αυτό που έχασε μέσα σε λίγες ημέρες ο γειτονικός Ουκρανικός λαός και οδηγήθηκε στην προσφυγιά βάζοντας τα απαραίτητα μιας ζωής σε μια αποσκευή διαφυγής στο αβέβαιο και το άγνωστο…