Δεκ
Βασιλόπιτες, μελομακάρονα, κουραμπιέδες έχουν την τιμητική τους στον χορό των γιορτινών γλυκών. Υπάρχει όμως και ένα γλυκό που έρχεται από την Ανατολή και φέρνει νοσταλγία στις οικογένειες με τις Μικρασιατικές ρίζες. Το Ισλί. Ένα λαχταριστό είδος μελομακάρονου σιροπιαστό και μελωμένο, γεμιστό με καρύδια και κανέλα, με ιδιαίτερη εξωτερική εμφάνιση που δίνει την εντύπωση ότι είναι κεντημένο.
Αρχικά ξεκίνησε να φτιάχνεται στην Τραπεζούντα, έφτασε στην Καππαδοκία, διαδόθηκε σε όλα τα Μικρασιατικά παράλια και έγινε το χαρακτηριστικό γλυκό των Χριστουγέννων. Διασώθηκε μέσω της παράδοσης και έφτασε μέχρι τις ημέρες να αναζητά την κραταιά θέση του στις ημέρες των γιορτών. Η ονομασία ισλί σημαίνει «δουλεμένο» (ις σημαίνει δουλειά στα τούρκικα), δηλώνοντας ότι είναι ένα γλυκό που απαιτεί μπόλικη δουλειά και υπομονή. Και φυσικά, το αυθεντικό ισλί είναι πάντα «κεντημένο» στην όψη με την αυθεντική τσιμπίδα, ένα πολύ κοντό τσιμπιδάκι που το έφτιαχναν οι σιδεράδες ειδικά για το ισλί και συνήθως είχε τρία δοντάκια.
Ίσως να μην έχετε ξανακούσει το γλυκό αυτό που θυμίζει στην όψη μελομακάρονο αλλά σίγουρα δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από αυτό. Η βασική διαφορά του είναι ότι έχει βουτυρένια ζύμη, αντί για ελαιόλαδο. Κατά τα’ άλλα διατηρεί την αρωματική γέμιση από καρύδι και το κατεξοχήν άρωμα των Χριστουγέννων, το κανελογαρύφαλλο! Σύμφωνα με το έθιμο, εκτός από γλυκό του χειμώνα και των Χριστουγέννων ήταν γλυκό του αρραβώνα για να δέσει γλυκά η νέα ζωή των δύο νέων, όπως ακριβώς οι νοικοκυρές τυλίγουν με αγάπη και ευλάβεια την ζύμη του, κλείνοντας μέσα της το μίγμα με την κανέλα, τα καρύδια και το γαρύφαλλο.
Η προετοιμασία του δεν έχει κάποια ιδιαίτερη δυσκολία, αλλά για να πετύχει η αυθεντική συνταγή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Θα πρέπει να προσέξουμε δυο-τρία πράγματα. Καταρχήν, δεν ρίχνουμε, το απαραίτητα κρύο, σιρόπι στα ισλί αλλά τα ισλί στο σιρόπι. Εξίσου σημαντικό είναι να μην φτιάξουμε πολλή ζύμη, διότι το λιωμένο βούτυρο που χρησιμοποιείται στα ισλί κάνει τη ζύμη μας λιπαρή, δυσκολεύοντάς μας στο πλάσιμο. Για το κέντημα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το πατροπαράδοτο τσιμπιδάκι ή ένα πιο απλό, προσδίδοντας έτσι ίσως ένα λιγότερο κομψό, αλλά πιο «χειροποίητο» αποτέλεσμα που θα έχει πάνω του την προσωπική μας σφραγίδα. Η δυνατή και πεντανόστιμη γεύση τους δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο, ενώ όταν όταν θα βγει το ταψί με τα φρέσκα ισλί απ’ τον φούρνο, θα σκορπίσει απλόχερα μέσα στο σπίτι μας την αγάπη με την οποία πλάστηκε. Μια αγάπη που ευωδιάζει κανέλα και γαρύφαλο και κρατά μνήμες από την ιστορία των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας.
