Ο … παρεξηγημένος στην αντίληψη μας καρχαρίας

Από τον συμπαθητικό Χάρχα του Νέμο μέχρι τον καρχαρία του Ιονίου που πρόσφατα σκόρπισε τον τρόμο στους κολυμβητές, ο άτυχος κυνηγός του βυθού εξακολουθεί να παραμένει ένα είδος που οι άνθρωποι φοβούνται αλλά καταδιώκουν και προσπαθούν να εξολοθρεύσουν με κάθε μέσο.

Και όμως, αυτό το παρεξηγημένο αρπακτικό των θαλασσών, που έχει καταφέρει να επιβιώσει εδώ και 360 εκατομμύρια χρόνια, τείνει πλέον να εξαφανιστεί από το χέρι του ανθρώπου. Κάθε χρόνο θανατώνονται δεκάδες εκατομμύρια από το είδος του σε ένα ανελέητο κυνηγητό για να πάψει να κολυμπά εκεί που ο άνθρωπος δραστηριοποιείται ή ψυχαγωγείται. Αυτό που πολλοί όμως δεν γνωρίζουν είναι πως αυτός ο άτυχος θηρευτής παραμένει στην κορυφή του τροφικού πλέγματος των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και η παρουσία του έχει τεράστια οικολογική σημασία για τους πληθυσμούς των άλλων ειδών του βυθού. Στην πραγματικότητα πολλά είδη του τρέφονται μόνο από φυτοπλαγκτόν και άρρωστα ψάρια, ώστε να επικρατεί ισορροπία στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Δεν είναι δε όλα τα είδη του επικίνδυνα για τον άνθρωπο ούτε και ο αριθμός των επιθέσεών του είναι ικανός να δικαιολογήσει το ανελέητο κυνηγητό που υφίσταται. Ανάμεσα στο 440 είδη που κολυμπούν σήμερα στους ωκεανούς, μόνο ο λευκός και ο καρχαρίας-τίγρης θεωρούνται επικίνδυνοι για τον άνθρωπο. Και αν και έχει συνδεθεί το όνομά του με τρομακτικά σενάρια ταινιών φαντασίας, στην πραγματικότητα αυτό το σύμβολο δύναμης και αντοχής, αδιαφορεί για το ανθρώπινο κρέας και επικεντρώνει την προσοχή του στα εδέσματα που κολυμπούν στο βυθό. Παραμένει όμως παρεξηγημένο πλάσμα, παρότι οι αριθμοί των επιθέσεων του διαψεύδουν την φήμη που το συνοδεύει, και όπως λέει ο Χάρχας της παιδικής ταινίας: «τα ψάρια είναι φίλοι και οι άνθρωποι στην πραγματικότητα με αφήνουν παγερά αδιάφορο».

Στα ελληνικά νερά έχουν καταγραφεί μόλις 14 επιθέσεις τα τελευταία 160 χρόνια, αριθμός πολύ μικρότερος από τους θανάτους που προκαλούνται από πνιγμό ή κακή χρήση ταχυπλόων κάθε καλοκαίρι. Επιπλέον, η μείωση της φυσικής του τροφής λόγω της υπεραλίευσης, η κλιματική αλλαγή και η αλιεία για το έδεσμα που μας δίνει το πτερύγιό του, κυρίως στην κουζίνα της Άπω Ανατολής, έχει φέρει το είδος του στα όρια της πλήρους εξόντωσης, για να μην αναφερθεί και ο μαρτυρικός θάνατος που υπόκεινται όταν τους κόβουν τα πτερύγια και τους πετούν και πάλι στη θάλασσα ζωντανούς όπου πεθαίνουν τελικά από ασφυξία….Δυστυχώς, αυτός ο δεινός κολυμβητής και κυνηγός του βυθού, εξακολουθεί σε πολλά μέρη, όπως και στη χώρα μας να μην προστατεύεται πλήρως με κίνδυνο την οριστική εξάλειψή του από προσώπου γης. Παρόλες τις κινητοποιήσεις από διάφορες οικολογικές οργανώσεις,  οι νομοθεσίες που καταπατούνται και οι παράνομες δραστηριότητες του ανθρώπου στη θάλασσα, αποτελούν τις μεγαλύτερες απειλές για την επιβίωσή του.

Η σωστή ενημέρωση, η χρηστή αλιεία και η συντηρητική προστασία του είναι μονόδρομος για την επιβίωση του.Ειδάλλως ο καρχαρίας κινδυνεύει να καταλήξει ένας συμπαθής κομπάρσος στο ρόλο του κακού για παιδικές ταινίες και το θαλάσσιο οικοσύστημα να στερηθεί για πάντα τον πρωταγωνιστή της ισορροπίας του. Και όπως δήλωσε και η ιδρύτρια του All for blue Κατερίνα Τοπούζογλου, «Το τέρας της θάλασσας είναι τα σκουπίδια και όχι τα ζώα που ζουν σε αυτή. Αν το κατανοήσει αυτό ο σύγχρονος κόσμος σύντομα, ίσως και να καταφέρουμε να κάνουμε τη διαφορά». Γιατί η θάλασσα και όλοι οι πληθυσμοί του βυθού, παραμένουν πηγή ζωής για όλους μας και είναι σημαντικό να αφήνουμε όλα της τα όντα να υφίστανται και να συνεισφέρουν στην θαυμαστή ισορροπία που έχει ανάγκη ο πλανήτης μας.