Οι κεραυνοί

Κεραυνοί! Σύμβολο κύρους και δύναμης των θεών κατά την αρχαιότητα αλλά και ένα εντυπωσιακό φαινόμενο της φύσης. Στην ελληνική μυθολογία ο κεραυνός ήταν ένα από τα όπλα του Δία, με τα οποία τιμωρούσε τους ανθρώπους αλλά και τις υπόλοιπες θεϊκές οντότητες. Στην πραγματικότητα, οι αστραπές και οι κεραυνοί είναι γιγάντιοι ηλεκτρικοί σπινθήρες, που δημιουργούνται κατά την διάρκεια των καταιγίδων. Η ηλεκτρική εκκένωση που δημιουργείται είτε μέσα σε ένα νέφος, είτε μεταξύ δύο νεφών ονομάζεται αστραπή, ενώ αν δημιουργηθεί μεταξύ ενός νέφους και του εδάφους ονομάζεται κεραυνός. Το ωστικό κύμα της έκρηξης, που δημιουργείται από αυτήν την διαδικασία, απομακρύνεται ταχύτατα από το κανάλι που πέρασε ο ηλεκτρισμός και προκαλεί τη γνωστή σε όλους μας βροντή. 

Εκτός από το δέος που προκαλούν, οι οι κεραυνοί αποτελούν ένα επικίνδυνο φυσικό φαινόμενο απ’ το οποίο χρειάζεται να προφυλαχθούμε αν είμαστε εκτεθειμένοι στη φύση. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής παρατηρούνται ολοένα και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα. Πυκνές χιονοπτώσεις, βροχοπτώσεις, πλημμύρες και κεραυνοί, που ενίοτε εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους.Στην Ελλάδα τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 35 τραυματισμοί από κεραυνούς και τουλάχιστον 32 συνάνθρωποί μας έχουν χάσει την ζωή τους. Οι περιοχές της χώρας μας που δέχονται τις περισσότερες «επισκέψεις» κεραυνών είναι η οροσειρά της Πίνδου και της Ροδόπης, ενώ παγκόσμια πρωταθλήτρια θεωρείται η λίμνη Maracaibo στην Βενεζουέλα με 4 εκατομμύρια κεραυνούς ετησίως. Μάλιστα, οι κεραυνοί θεωρούνται η δεύτερη αιτία θανάτου από καιρικά φαινόμενα παγκοσμίως μετά τα πλημμύρες!

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι κεραυνοί όταν πέφτουν στο έδαφος, απλώνονται σε μια ακτίνα τουλάχιστον είκοσι μέτρων και το ωστικό κύμα των θερμών αερίων που παράγονται είναι ικανό να μας προκαλέσει ασφυξία. Επιπλέον, οι κεραυνοί έχουν πολλές αρνητικές επιπτώσεις και στα δάση προκαλώντας πυρκαγιές, ενώ μπορούν να δημιουργήσουν φθορές σε κτήρια και οχήματα. Στην Ελλάδα – λόγω της έντονης αστικοποίησης σε σχέση με το παρελθόν – οι περισσότεροι κάτοικοι είναι προστατευμένοι απ’ τις συνέπειες των κεραυνών λόγω των κτηρίων. Τα αλεξικέραυνα των κτηρίων παρέχουν μεγάλη προστασία, ενώ οι ανιχνευτές κεραυνών παρέχουν έγκαιρη και ακριβή προειδοποίηση για τις πτώσεις κεραυνών. Δυστυχώς, το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται στις περιοχές της υπαίθρου, όπως και στις παραλίες που συχνάζουμε το καλοκαίρι για μπάνιο. Εξάλλου, η συχνότητα των φαινομένων είναι πολύ μεγαλύτερη τους καλοκαιρινούς μήνες. 

Για την έγκαιρη αντιμετώπιση και προστασία μας, όταν βρισκόμαστε εκτεθειμένοι στην ύπαιθρο κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας, θα πρέπει να ακολουθούμε κάποιους κινδύνους. Επειδή το φως ταξιδεύει πιογρήγορα απ’ τον ήχο, το εκθαμβωτικό θέαμα της αστραπής πρέπει να μας προϊδεάσει για τον επερχόμενο κίνδυνο. Αν πάλι ακούμε εκκωφαντικά την βροντή, βρισκόμαστε κοντά σε κεραυνό, οπότε πρέπει να αναζητήσουμε το γρηγορότερο ασφαλές καταφύγιο. Αποφεύγουμε να καλυφθούμε κάτω από δέντρα, γιατί τα δέντρα λειτουργούν σαν κεραίες. Ωστόσο, εάν είναι απαραίτητο να καλυφθούμε κάτω από δέντρο, επιλέγουμε τα χαμηλότερα σε ύψος που είναι τα λιγότερο επίφοβα να δεχθούν κεραυνούς. Αν βρισκόμαστε σε δάσος ή σε βουνό με μεγάλο υψόμετρο, υποχωρούμε γρήγορα όσο πιο χαμηλά προλαβαίνουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο. Ακόμα, αποφεύγουμε νερόλακκους και λιμνούλες, γιατί το νερό είναι καλός αγωγός τουηλεκτρισμού και μπορεί να το διαπεράσει σε μεγάλη απόσταση, ακόμα κι αν δεν βρισκόμαστε κοντά στο σημείο της πτώσης. Επίσης, χρειάζεται να φροντίζουμε για την δική μας ασφάλεια και των παιδιών μας, όταν απολαμβάνουμε το μπάνιο μας στην θάλασσα, διότι η έλλειψη ψηλών κτηρίων και άλλων αντικειμένων μας καθιστά ως κεραίες και στόχους για πτώση κεραυνών. Τέλος, καλό είναι να αποχωριζόμαστε τα μεταλλικά αντικείμενα που τυχόν κουβαλάμε πάνω μας, διότι ελκύουν τον ηλεκτρισμό και για τον ίδιο λόγο μένουμε ασφαλείς μέσα στο αυτοκίνητό μας, χωρίς ωστόσο να ερχόμαστε σε επαφή με τα μεταλλικά του μέρη. Ας θυμόμαστε ότι υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθεί ηλεκτρική καταιγίδα που είναι εξίσου επικίνδυνη χωρίς να εκδηλωθεί βροχή. Τέλος, φροντίζουμε να είμαστε τακτικά ενημερωμένοι για τα δελτία πρόγνωσης του καιρού και φροντίζουμε για τα μέτρα προφύλαξης ενάντια στους κεραυνούς, ειδικά στις αποδράσεις μας από το κλεινόν άστυ. Γιατί δεν υπάρχει τίποτε πιο όμορφο από το να απολαμβάνεις το συναρπαστικό αυτό θέαμα της φύσης από το παράθυρο μιας θαλπωρικής γωνιάς του σπιτιού σου!