Η τρίτη ηλικία και η φροντίδα της υγείας

Η μετάβαση του ανθρώπου στην τρίτη ηλικία είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο ψυχολογικά μεταίχμιο που ο καθένας διαχειρίζεται διαφορετικά. Το πέρασμα των ετών, η μετάβαση σε ένα νέο τρόπο ζωής, που τις περισσότερες φορές σηματοδοτείται από το τέλος της εργασίας, η εμφάνιση προβλημάτων υγείας, η αλλαγή της κοινωνικής ζωής που οδηγεί σε μοναξιά και ανασφάλεια αλλάζουν την ποιότητα της καθημερινότητας. 

Μια καλή σωματική, νοητική και ψυχολογική κατάσταση είναι συνυφασμένη με τη δυνατότητα της συμμετοχής σε ενδιαφέροντα και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που κρατούν την ενέργεια και τη ζωτικότητα σε υψηλά επίπεδα. Η σωματική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την άσκηση γιατί η άσκηση:

Βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς και διατηρεί σε φυσιολογικά επίπεδα την αρτηριακή πίεση.

Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και του σακχαρώδη διαβήτη. 

Συμβάλλει στην αύξηση της αερόβιας ικανότητας και βελτιώνει έως και 20% την λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος.

Δυναμώνει το μυοσκελετικό σύστημα αυξάνοντας την μυϊκή μάζα, την ευκινησία των αρθρώσεων και την αντοχή των οστών.

Η προτεινόμενη σωματική δραστηριότητα πρέπει να είναι ήπια, όπως το περπάτημα και η κολύμβηση. Για όσους γυμνάζονταν πάντα και τους αρέσουν τα ομαδικά αθλήματα, καλές επιλογές είναι μεταξύ άλλων το βόλεϊ, το τένις και η ποδηλασία. Σημαντικό είναι επίσης να γίνονται ασκήσεις έκτασης και κάμψης των μυών που βοηθούν τις δύσκαμπτες αρθρώσεις, ενώ απαραίτητη είναι και η μυϊκή ενδυνάμωση που ανακουφίζει (συχνά προλαμβάνει κιόλας) τους πόνους στις αρθρώσεις.

Η πνευματική υγεία καθορίζεται από τη φροντίδα της υγείας του εγκεφάλου. Τελευταίες έρευνες καταλήγουν ότι ο εγκέφαλός μας διατηρεί διά βίου την ικανότητα να παράγει νέα κύτταρα και συνδέσεις μεταξύ των υπαρχόντων κυττάρων, ώστε να λειτουργεί στο καλύτερο δυνατό επίπεδο. Η ικανότητα αυτή -γνωστή ως «πλαστικότητα»- επιτρέπει στον εγκέφαλο να φτιάξει σταδιακά ένα νοητικό «κομπόδεμα» προκειμένου να αντισταθμίσει τις απώλειες που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της γήρανσης ή παθολογικών καταστάσεων. Για να αξιοποιήσουμε στο έπακρο την πλαστικότητα του εγκεφάλου, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να του προσφέρουμε διαρκώς ερεθίσματα που τον κινητοποιούν και τον «γυμνάζουν».

Οι ηλικιωμένοι που δεν το βάζουν κάτω αλλά κινούνται περισσότερο, είτε κάνοντας καθημερινά κάποιες ασκήσεις είτε απλώς κάνοντας τις καθημερινές τους δουλειές μέσα και έξω από το σπίτι, έχουν κοινωνική ζωή, παρουσιάζουν πολλαπλά οφέλη, καθώς διατηρούν καλύτερα τη μνήμη τους και τις νοητικές ικανότητές τους. Φυσικά οποιαδήποτε δραστηριότητα από το να λύσουν ένα σταυρόλεξο, να διαβάσουν μια εφημερίδα ή ένα βιβλίο, να παρακολουθήσουν μια ταινία όλα αυτά ενισχύουν την ικανότητα του εγκεφάλου.

Η ποιότητα της ζωής ταυτίζεται με μία κατάσταση ευτυχίας που είναι σίγουρα απόρροια των παραπάνω, αλλά εξίσου απαραίτητη είναι και η ψυχική υγεία. Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας είναι οι πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη και τις ψυχολογικές διαταραχές. Πέραν του ότι έρχονται αντιμέτωποι με τις ίδιες τις αλλαγές της ζωής τους και της υγείας τους θα πρέπει και να αποδεχτούν, την ταμπέλα «ηλικιωμένος» που στο σύγχρονο δυτικό κόσμο σημαίνει διάκριση και προκατάληψη. Οι προσδοκίες και οι απόψεις που δείχνει να έχει για αυτούς η κοινωνία είναι άδικες και αρνητικές, επιβαρύνοντας την ήδη υπάρχουσα κατάσταση που καλείται ο άνθρωπος να διαχειριστεί. 

Όμως αυτό οφείλουμε να το αλλάξουμε. Σήμερα μιλάμε πλέον για την ενεργό γήρανση. Και ενεργός γήρανση σημαίνει να μεγαλώνουμε με καλή υγεία ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας, να αισθανόμαστε πιο ικανοποιημένοι από τη δουλειά μας, πιο ανεξάρτητοι στην καθημερινή μας ζωή και πιο ενεργοί πολίτες. Άσχετα από την ηλικία μας, μπορούμε πάντα να προσφέρουμε και να συμμετέχουμε δραστήρια στην κοινωνική ζωή. Η τρίτη ηλικία είναι μία θετική εποχή και μία ακόμη ευκαιρία για επιλέξουμε εμείς πως θέλουμε να μεγαλώνουμε. Είναι η εποχή που μπορούμε να κάνουμε την ποιότητα της ζωής μας προτεραιότητα. Απαλλαγμένοι από τις ευθύνες, τις υποχρεώσεις προς τους άλλους, τις καθημερινές έγνοιες, την αγωνία του βιοπορισμού, να ενεργοποιήσουμε τη διαδικασία μιας απολαυστικής πληρότητας για την ύπαρξη μας.

Γιατί σημαντικότερο είναι να προσθέτουμε ζωή στα χρόνια μας παρά χρόνια στη ζωή μας