Το μαργαριτάρι

Η βασίλισσα του ωκεανού, όπως το αποκαλούν, ταυτισμένο με τη θεά Αφροδίτη καθώς πίστευαν πως αναδύθηκε από το νερό μέσα από ένα κοχύλι, το πολύτιμο μαργαριτάρι ήταν για τους αρχαίους Έλληνες το δάκρυ των θεών και οι δροσοσταλίδες της σελήνης και αποτελούσε σύμβολο δύναμης, σοφίας και ευτυχίας. 

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, φυσιοδίφης και φιλόσοφος του πρώτου αιώνα, εγκωμίασε τα μαργαριτάρια ως «το εξοχότερο αγαθό σε όλο τον κόσμο» και αυτή η φήμη τα ακολουθεί μέχρι τις μέρες μας. Για τους αρχαίους Αιγύπτιους αποτελούσαν τους ιερούς λίθους της θεάς Ίσιδας, θεά της θεραπείας και της ζωής, ενώ στην αρχαία Ρώμη, θεωρούνταν τόσο πολύτιμα ώστε μόνο μέλη της ανώτερης τάξης επιτρεπόταν να τα φοράνε. Αργότερα οι Χριστιανοί πίστευαν πως είχαν δημιουργηθεί από τα δάκρυα των αγγέλων, ενώ οι πιστοί της Παλαιάς Διαθήκης πως δημιουργήθηκαν από τα δάκρυα του Αδάμ και της Εύας μετά την δολοφονία του γιού τους Άβελ από τον Κάιν. Διαχρονικά δε, συμβόλιζαν την διαύγεια στο “σκοτάδι”, τη σοφία, την ευτυχία, την αγάπη, τον έρωτα και το καλό που κρύβεται μέσα σε κάθε άνθρωπο. Τα πρόσφεραν για να φέρουν τη γαλήνη, την μακροζωία και τη δύναμη. Για πολλούς δε αιώνες μαργαριτάρια χρησιμοποιούνταν συστηματικά και στην ιατρική περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πολύτιμο λίθο. Οι Κινέζοι συνήθιζαν να καταπίνουν ‘’χάπια’’ μαργαριταριών για να κατακτήσουν τη πολυπόθητη αθανασία. Άλλες ασιατικές κουλτούρες είχαν αναγάγει τα μαργαριτάρια σε ιδανική θεραπεία ενάντια στον πυρετό, τη δυσπεψία, την αιμορραγία και τις ασθένειες του ματιού. Και ακόμη και σήμερα σε πολλές περιοχές της ανατολής τα μαργαριτάρια των χαμηλών ποιοτήτων αξιοποιούνται σαν πρώτη ύλη για την παρασκευή φαρμάκων.

Η κύρια όμως ταύτισή τους παρέμενε διαχρονικά συνώνυμη με την ομορφιά που πηγάζει από την απαράμιλλη απλότητα της φυσικής τους δημιουργίας και που είναι η κύρια αιτία που το έστεψαν αιώνιο σύμβολο της αγνότητας και της κομψότητας. Εξ ου και το όνομά του, από το αρχαιοελληνικό «μαρμαίρω», που σήμαινε «λάμπω», σε αντιπαράθεση με το ταπεινό παράσιτο ή πετραδάκι που γινόταν κάθε φορά η αιτία το όστρακο να εκκρίνει το πολύτιμο μάργαρο για να το εξουδετερώσει, όταν εκείνο απρόσκλητο τρύπωνε μέσα του.

Στις μέρες μας όμως, τα φυσικά μαργαριτάρια που δημιουργούσε το όστρακο ως άμυνα απέναντι στον απρόσκλητο εισβολέα του, κατέληξαν δυσεύρετα και μόνο τα #καλλιεργημένα κυκλοφορούν πλέον ευρέως στο εμπόριο. Η τεχνητή «δοκιμασία» του οστράκου αποδίδεται στον Kokicho Mikimoto που το 1893 ανακάλυψε τη μέθοδο για να παράγει μαργαριτάρια. Ανάλογα δε με το σχήμα του ξένου σώματος που οι καλλιεργητές τεχνηέντως τοποθετούσαν στο όστρακο, σχηματίζονταν και τα σύγχρονα μαργαριτάρια. Τα χρώματα τους είναι τέσσερα, και το καθένα συμβόλιζει κάτι μοναδικό και διαφορετικό σε όποιον τα φοράει ή τα δωρίζει. Λευκά για μια νέα αρχή, ήταν το πιο πολύτιμο δώρο για τα νεογέννητα και τις νύφες και αυτός ο συμβολισμός εξακολουθεί να τα ακολουθεί μέχρι τις μέρες μας. Ροζ, δωρίζονταν για να δείξουν την αγάπη, το πάθος και τον ρομαντισμό στη σύζυγο ή τη σύντροφο. Μπλε για να δείξουν την αφοσίωση, αλλά σαν σύμβολο αιωνιότητας και μακροζωίας. Μαύρα για να φέρνουν καλή τύχη και προστασία από τις κακές δυνάμεις.  

Ανεξάρτητα όμως από τον σημαντικό λόγο που κάποια τα φορούσε, κουβαλούσαν και συνεχίζουν να φέρουν μαζί τους, ένα κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας, μια παράδοση χιλιετιών και μια λάμψη που ποτέ δεν ξεθώριασε. Γι’αυτό και μέχρι τις μέρες μας παρέμειναν το αγαπημένο στολίδι, ο πιο παλαιός πολύτιμος λίθος που γνώρισε ποτέ ο άνθρωπος και που συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας να μαγεύει με τη μυθική του ομορφιά.