Δεκ
Τι γνωρίζετε για τους ταράνδους; Πέρα από το ότι σέρνουν το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη και κάνουν διακρίσεις σε όποιον όμοιό τους έχει φωτεινή κόκκινη μυτούλα; Ας εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας γύρω από το υπέροχο αυτό ζώο που έχει ταυτιστεί με τα Χριστούγεννα και τη γιορτινή ατμόσφαιρα της εποχής.
❇️Οι τάρανδοι και τα καριμπού είναι το ίδιο είδος και η διαφοροποίησή τους έχει να κάνει με τον τόπο που τα συναντούμε, την τούνδρα ή το δάσος με τον τάρανδο της Αρκτικής να κινδυνεύει με εξαφάνιση. Οι τάρανδοι έχουν διάφορα ονόματα – η λέξει reindeer στα αγγλικά προέρχεται από την αρχαία “hnreinin”που σήμαινε ζώο με κέρατα, ενώ η λέξη “caribou” από την λέξη «caliboo” που σημαίνει «σκάβω» , εξαιτίας της συνήθειας που έχουν αυτά τα ζώα να σκάβουν το χιόνι για να βρουν φαγητό.
❇️ Οι τάρανδοι του Άι-Βασίλη είναι κατά πάσα πιθανότητα Πλατύρυγχοι Τάρανδοι και ανήκουν στο είδος Svalbard. Αυτή η εικασία βασίστηκε στη φράση «μικροσκοπικοί». Οι μόνοι μικροσκοπικοί τάρανδοι που υπάρχουν ανήκουν στο είδος Svalbard και επιλέχτηκαν για το έλκηθρο του ‘Αι Βασίλη γιατί είναι λεπτοί και κοντοί και επομένως μπορούν να προσγειωθούν εύκολα στις στέγες των σπιτιών!
❇️ Δεν είναι πάντα εύκολο να βρεις το φύλο ενός ταράνδου. Ενώ στα ελάφια μόνο τα αρσενικά αποκτούν κέρατα, κάτι τέτοιο δεν ισχύει με τους ταράνδους, που σε αρκετές φυλές συναντάμε και τα θηλυκά να τα διαθέτουν. Μόνο σε ορισμένη εποχή του χρόνου μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει τα αρσενικά από τα θηλυκά γιατί τα πρώτα χάνουν τα κέρατά τους το χειμώνα, ενώ τα θηλυκά μόνο το καλοκαίρι.
❇️ Οι τάρανδοι του Άι-Βασίλη ενδέχεται να είναι κορίτσια. Ξέρουμε πως οι τάρανδοι του δημοφιλούς Αγίου κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι ενήλικα αρσενικά επειδή θα έχαναν τα κέρατά τους το Δεκέμβριο που έχουμε Χριστούγεννα. Ενώ τα θηλυκά Svalbard ξεκινούν να έχουν κέρατα από το καλοκαίρι και τα κρατούν όλο το χρόνο. Αυτό σημαίνει πως ο Άι-Βασίλης είτε επέλεξε για το έλκηθρό του πολύ νεαρούς ταράνδους, είτε θηλυκούς.
❇️ Οι τάρανδοι έχουν συνδεθεί αρχικά με τον Άι-Βασίλη μέσω της ποίησης. Πριν ο Moore γράψει το «Η νύχτα πριν τα Χριστούγεννα» το 1823, κανένας δεν συνέδεε τον Άι-Βασίλη με τους ταράνδους. Ήταν ο Moore που συνέστησε στον κόσμο τον Dasher, τον Dancer, τον Prancer, τον Viden, τον Comet, τον Cupid, τον Dunder και τον Blixem, που αργότερα άλλαξαν και από Ολλανδοί έγιναν οι Γερμανοί Donner και Blitzen που στα γερμανικά σημαίνουν «Κεραυνός» και «Αστραπή» αντίστοιχα. Όσο για τον μικρό Rudolph, αυτός συστήθηκε μέσα από το παραμύθι του R. May το 1939 με τον τίτλο «Ρούντολφ το κοκκινομύτικο ταρανδάκι».
❇️ Οι τάρανδοι είναι τα μόνα θηλαστικά που μπορούν να δουν το υπεριώδες φως. Αυτή η ικανότητα τους επιτρέπει να διακρίνουν μέσα στον πάγο της Αρκτικής καθαρά ακόμη και λευκά τριχώματα ή υγρά που είναι αδύνατον στο ανθρώπινο μάτι να τα δει πάνω στο λευκό του χιονιού.
❇️ Οι τάρανδοι γεννήθηκαν σε περιβάλλον με δριμύ κρύο και ενώ η ζωή στην τούνδρα είναι σκληρή, εκείνοι επιβιώνουν χάρη στην εκπληκτική τους ικανότητα να εξελίσσονται. Οι μύτες τους έχουν την ικανότητα να θερμαίνουν τον αέρα που εισπνέουν και να συμπυκνώνουν το νερό της ατμόσφαιρας προκειμένου να διατηρούν τους βλεννογόνους τους υγρούς. Το τρίχωμά τους αιχμαλωτίζει τον αέρα γεγονός που τους παρέχει μια εξαιρετική μόνωση από το κρύο και το νερό, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο την περίοδο της μετανάστευσης που οι τάρανδοι κινούνται μέσα σε ποτάμια και λίμνες. Ακόμη και οι οπλές τους είναι μοναδικές. Το καλοκαίρι, όταν το έδαφος είναι υγρό, μαλακώνουν και παρέχουν καλύτερο κράτημα. Το χειμώνα όμως, σκληραίνουν και τραβιούνται αποκαλύπτοντας το χείλος της οπλής που τους παρέχει κράτημα στο χιόνι και τον πάγο.
❇️ Ορισμένα είδη ταράνδων μεταναστεύουν με μακρύτερες αποστάσεις από οποιοδήποτε άλλο θηλαστικό της στεριάς. Υπάρχουν πληθυσμοί ταράνδων στη Βόρεια Αμερική που μπορεί να ταξιδέψουν ακόμη και 5.000 χλμ το χρόνο. Η ταχύτητά τους μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 80χλμ/ώρα, ενώ μπορούν να κολυμπήσουν φτάνοντας τα 10 χλμ/ώρα. Την άνοιξη το μέγεθος του κοπαδιού μπορεί να φτάσει να αριθμεί από 50.000 έως 500.000 ταράνδους, αλλά την περίοδο του χειμώνα οι ομάδες είναι μικρότερες εξαιτίας του ζευγαρώματος και του ανταγωνισμού των αρσενικών. Όπως και άλλα ζώα αγέλης, τα μικρά τους στέκονται και περπατούν γρήγορα μόλις 90’ από τη γέννησή τους.
❇️ Οι τάρανδοι παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην κουλτούρα των ιθαγενών. Στην Σκανδιναβία και τον Καναδά, το κυνήγι τους βοήθησε τους ντόπιους να επιβιώσουν από τη Μεσολιθική και Νεολιθική εποχή μέχρι τις μέρες μας. Στην Σκανδιναβία το κρέας τους εξακολουθεί να είναι πολύ δημοφιλές και να πωλείται σε φρέσκια μορφή, τυποποιημένο σε κονσέρβες ή αποξηραμένο. Σχεδόν όλα τα όργανα του ζώου είναι βρώσιμα και πολλά αποτελούν απαραίτητα συστατικά για ορισμένες παραδοσιακές συνταγές της περιοχής. Στην Β. Αμερική οι Ινουίτ βασίζονται στα καριμπού για την τροφή, το ρουχισμό, το καταφύγιο και τα εργαλεία.
❇️ Οι τάρανδοι κάποτε ζούσαν πολύ πιο νότια. Σήμερα ζουν σχεδόν αποκλειστικά στο βόρειο ημισφαίριο, αλλά όταν η Γη υπήρξε πιο κρύα και οι άνθρωποι δεν αποτελούσαν απειλή, κατοικούσαν αρκετά νοτιότερα. Για την ακρίβεια, τάρανδοι ζούσαν στη Νεβάδα και το Τεννεσί, και στην Ισπανία κατά την Πλειστόκαινο. Ο πληθυσμός τους συρρικνώθηκε σημαντικά στους τελευταίους αιώνες.
Όσο για τον Άι- Βασίλη που καταφέρνει να πετά με εννέα ταράνδους και ένα έλκηθρο γεμάτο δώρο για τα παιδιά, η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά!
