Οι παρεξηγημένες σφήκες και ο σπουδαίος ρόλος τους στο παγκόσμιο οικοσύστημα

Σφήκες. Τις αντιπαθούμε, τους έχουμε κηρύξει εξοντωτικό πόλεμο, τις θεωρούμε απλά ένα επικίνδυνο λάθος της φύσης, που οι περισσότεροι δεν βρίσκουμε καμία χρησιμότητα στην ύπαρξή τους. Τις αποκαλούμε σφίγγες ταυτίζοντας τες με το φανταστικό πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας, στενά συνδεδεμένο με τον μύθο των Λαβδακιδών, που παριστάνονταν με σώμα γυναίκας από τη μέση και πάνω, και φτερωτού λιονταριού από τη μέση και κάτω. Ίσως και να μπερδεύουμε στο μυαλό μας πως το όνομα τους το πήραν από την εμβληματική αιγυπτιακή Σφίγγα, το λιοντάρι της ερήμου, που εδώ και 4.500 χρόνια ατενίζει αγέρωχο την ανατολή του ήλιου και που για τους αρχαίους Αιγύπτιους συμβόλιζε τον αμείλικτο τρόπο με τον οποίο ένας φαραώ αντιμετώπιζε τους εχθρούς του θρόνου. Και φυσικά η αλήθεια απέχει μακράν και από τη συνάφεια που δίνουμε με το όνομά της στον αινιγματικό άνθρωπο που αποφεύγει να εκφράσει τις σκέψεις του ή τις εκφράζει με τρόπο διφορούμενο.

Όλα όσα κατατρέχουν τις σφήκες είναι λανθασμένες εντυπώσεις που οι επιστήμονες προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν ώστε να πάψουμε να τις κυνηγούμε αλύπητα για να τις εξοντώσουμε.Οι σφήκες παίζουν έναν άγνωστο για πολλούς αλλά σημαντικό για το παγκόσμιο οικοσύστημα και την οικονομία, ρόλο. Λίγοι γνωρίζουν πως οι σφήκες είναι στην πραγματικότητα οι πρόγονοι των αγαπημένων μας μελισσών. Τις μέλισσες τις προστατεύουμε, τις φροντίζουμε, τις ευγνωμονούνε για την προσφορά τους στο οικοσύστημα αλλά και γιατί γλυκαίνουν τον ουρανίσκο μας και την υγεία μας με το θαυματουργό τους μέλι. Στον αντίποδα οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως χάρη στις σφήκες υπάρχει έλεγχος στους πληθυσμούς των παρασίτων και εντόμων που επιβουλεύονται την υγεία τόσο των φυτών όσο και των ίδιων των ανθρώπων. Εδώ και αιώνες έχουμε επιδοθεί στην καταδίωξη των σφηκών ενώ δεν ξέρουμε πως από τα 75.000 (!)είδη που κατοικούν στον πλανήτη μας, ελάχιστα πλησιάζουν τους ανθρώπους και πως τσίμπημά τους δεν διαφέρει σε τίποτε από αυτό της συμπαθέστατης μέλισσας. Ως έντομα-κυνηγοί, οι σφήκες τρέφονται με μεγάλο αριθμό εντόμων που εκμεταλλευόμαστε στη γεωργία προκειμένου να προστατευτούν οι καλλιέργειες. Όλοι γνωρίζουμε πως χωρίς τη μέλισσα δεν θα υπήρχε βλάστηση στον πλανήτη, όμως ελάχιστοι ξέρουν πως οι σφήκες πέρα από την αντίστοιχη επικονιαστική δράση έχουν ενεργή ανάμειξη στην οινολογία. Στην ουσία καθορίζουν την αξία του κρασιού που θα έρθει στο ποτήρι μας. Τρέφονται με σταφύλια και μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη αποκάλυψε πως το στομάχι τους είναι μια φυσική δεξαμενή παρασκευής μαγιάς, του λεγόμενου ζαχαρομύκητα Saccharomyces cerevisiae, που είναι απαραίτητος για τις ζυμώσεις που παρατηρούνται σε τροφές όπως το κρασί, η μπύρα και το ψωμί. Οι σφήκες εναποθέτουν στα σταφύλια τις ζύμες του πεπτικού τους συστήματος με τις οποίες θα γεννηθεί ο μούστος που θα μεταμορφωθεί στο γλυκόπιοτο κρασί μας. 

Σήμερα, οι επιστήμονες ανησυχούν για τη συρρίκνωση του πληθυσμού τους εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και των χημικών που απορρίπτονται αλόγιστα στο περιβάλλον και προσπαθούν να διαλύσουν τους μύθους που τις έχουν δαιμονοποιήσει, αποσκοπώντας στην προστασία τους. Γι’αυτό την επόμενη φορά που θα τις συναντήσετε δείτε τις με λίγο μεγαλύτερη συμπάθεια και απομακρύνετέ τις με φυσικούς τρόπους. Αποφύγετε να αφήνετε φαγητά σε εξωτερικούς χώρους και ειδικά τροφές με σάκχαρα και πρωτεΐνες, κλείνετε καλά τους κάδους των σκουπιδιών και φυτέψτε γεράνια, κατιφέδες και βασιλικούς που τις απωθούν. Προστατέψτε με αυτό τον τρόπο ένα πλάσμα που χαρίζει ισορροπία στον πλανήτη μας και αξίζει να το περιβάλλουμε με την έγνοια και την φροντίδα μας.