Μαρ
Στο άκουσμά της νιώθεις μελαγχολία και απειλή για την ίδια σου την ύπαρξη. Άλλωστε, η σύγχρονη πανδημία που ακόμη ταλαιπωρεί την ανθρωπότητα, έκανε πιο εμφατική την παρουσία της απομόνωσης και φανέρωσε αυτό που αρκετά χρόνια νωρίτερα παρέμενε στις παρυφές της συνειδητοποίησης. Οδεύουμε προς περισσότερο μοναχικό βίο, γιατί δεν έχουμε κατανοήσει πως πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη ζωή.
Πάνε σχεδόν τρεις αιώνες που πρωτοκυκλοφόρησε ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία στον κόσμο, για την φανταστική αυτοβιογραφία ενός ναυαγού, του Ροβινσώνα Κρούσου, που πέρασε 28 χρόνια αποκλεισμένος σε ένα τροπικό νησί. Ένας παπαγάλος και ένας ιθαγενής, ο Παρασκευάς, απέδειξαν περίτρανα σε εκατομμύρια αναγνώστες πως ο άνθρωπος είναι κοινωνικό όν και μόνο μαζί με κάποιον άλλο μπορεί να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες της ζωής. Ακόμη και στις ταινίες, ο ναυαγός του Ρ. Ζεμέκις, Τομ Χάνκς, εφευρίσκει ένα φανταστικό φίλο, τον Ουίλσον, που δεν είναι άλλος από μια ξεφούσκωτη μπάλα, για να μην τρελαθεί από τη μοναξιά, καταγράφοντας την ως έναν από τους πιο διάσημους άψυχους συντρόφους.
Και επειδή η τέχνη μιμείται την ίδια τη ζωή, είναι σαφές με την πρόσφατη περιπέτεια των απανωτών lockdown, πως εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν αποκλεισμένοι, σαν ναυαγοί, στα ίδια τους τα σπίτια, έχουν αντιληφθεί πλέον πως η συντροφιά είναι μια υπέρτατη αξία και η απομόνωση ένα μαρτύριο που δύσκολα αντέχει ψυχολογικά ο άνθρωπος.
Το φαινόμενο δεν είναι πρωτόγνωρο. Συγγραφείς και επιστήμονες έχουν κρούσει προειδοποιητικά καμπανάκια για την ανατροπή της κοινωνικής αποστασιοποίησης που απειλεί την ανθρωπότητα πέρα από τα στενά ιατρικά στατιστικά. Έρευνες έχουν δείξει πως ακόμη και πριν την πανδημία, οι μισοί εργαζόμενοι δήλωναν πως δεν είχαν ούτε ένα φίλο στη δουλειά τους, ενώ νέα άτομα ηλικίας 16-24 ετών βεβαιώνουν πως συχνά νιώθουν μόνα. Υπηρεσίες όπως η Rent-a-Friend έχουν κάνει φανερό πως ακόμη και η «ενοικίαση» ενός «φίλου» είναι ένα ανησυχητικό σημάδι των καιρών. Όσο για την τρίτη ηλικία, η τηλεόραση ή ένα κατοικίδιο μοιάζει να έχει πάρει τη θέση του συντρόφου που τόσο επιθυμούν για να μοιραστούν την κάθε τους μέρα.
Αν κάποιος κοιτάξει προσεκτικά τις επιπτώσεις της μοναξιάς στην υγεία, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι υπερβολικό να μιλάμε για επιδημία. Όταν νιώθουμε μοναξιά είμαστε περισσότερο ευάλωτοι και εκτεθειμένοι. Η ύπαρξή της αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 29%, εγκεφαλικού κατά 32%, καρκίνου και άνοιας κατά 64%. Όσοι νιώθουν μόνοι και κοινωνικά απομονωμένοι έχουν κατά 30% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα και η εξάπλωση του κορωνοϊού μοιάζει να κάνει αυτούς τους αριθμούς περισσότερο δραματικούς. Στους επιβαρυντικούς παράγοντες έρχεται να προστεθεί και η τεχνολογία που πολλές φορές έχει απομακρύνει κοινωνικά τους ανθρώπους, αν και στην πρόσφατη περιπέτεια της ανθρωπότητας, έδειξε τη θετική της πλευρά βοηθώντας μας να συνδεόμαστε έστω και μηχανικά με τους υπόλοιπους.
Είναι φανερό λοιπόν πως η αντίστροφη μέτρηση για τον εξοστρακισμό της μοναξιάς βρίσκεται στην ίδια την ανθρώπινή μας φύση. Η συμπόνια, η αλληλοϋποστήριξη και η συνεργασία αν αποτυπωθούν σε όλες τις δραστηριότητες μας, έχουν τη δύναμη να μας επανασυνδέσουν με το καλό, υποστηρίζει η διάσημη συγγραφέας Ν. Χέρτζ. Σύντομα χαράζει η μέρα που θα μπορέσουμε να ξαναδούμε τον κόσμο ελεύθεροι από τον κορωνοϊό και τότε οφείλουμε στον εαυτό μας και στους γύρω μας να τον ξαναχτίσουμε σε νέες βάσεις, με επίκεντρο την κοινότητα και τη σύνδεση μας με τους άλλους. Μετά από ένα «ναυάγιο» έρχεται η στιγμή που όλοι πρέπει να ξανασυναντηθούμε, να έρθουμε πιο κοντά, να στηρίξουμε τις σχέσεις μας. Είναι κάτι που οφείλουμε στον εαυτό μας αλλά και στους γύρω μας γιατί η ανθρώπινη αλυσίδα φάνηκε περίτρανα πως είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και η αντιστροφή κάθε αρνητικής ενέργειας, χρειάζεται κάθε κρίκο δεμένο γερά με το διπλανό του. Άλλωστε η γνωστή ρήση «η ισχύς εν τη ενώσει» δεν έχει επικρατήσει άδικα..
