Οκτ
Σπονδυλική στήλη. Την παρατηρούμε συγκινημένοι στον υπέρηχο όταν ακόμη το μικρό ανθρωπάκι κοιμάται γαλήνιο στην κοιλιά της μητέρας του, την μετράμε για να διαπιστώσουμε την ανάπτυξη του νεαρού βλαστού μας και μετά … την ξεχνάμε. Σταματάμε να προσέχουμε την στάση του σώματός μας, την κακοποιούμε συστηματικά σκυμμένοι με τις ώρες πάνω από την οθόνη ενός υπολογιστή ή κινητού, την στρεβλώνουμε αλύπητα χωμένοι νωχελικά στις πολυθρόνες μπροστά στην τηλεόραση, μέχρι να έρθει η ώρα της εκδίκησης.
Ναι, μιλάμε για εκείνη τη στιγμή που ο πόνος δεν μας αφήνει να σηκωθούμε με κέφι από το κρεβάτι, που η μέση δεν καταφέρνει να σηκώσει αγόγγυστα το βάρος του σώματος, που η κίνηση δεν έχει την ευλυγισία και χάρη που πιστεύαμε, που η εικόνα στον καθρέφτη αποκάλυψε την αρχή μιας … καμπούρας. Και αργότερα μιλάμε για εκείνες τις ανυπόφορες οσφυαλγίες, τις αδυναμίες στα άκρα μας, τις ακαμψίες στη μέση και τη πλάτη. Για να μη αναφερθούμε στις σπονδυλολισθήσεις που ταλαιπωρούν νεαρές ηλικίες, τις οστεοαρθρίτιδες που εκφυλίζουν τους χόνδρους των σπονδύλων και τις δισκοκήλες και άλλες ορθοπεδικές παθήσεις που βασανίζουν πολλούς τη σύγχρονη εποχή.
Γιατί όμως δείχνουμε τέτοια αδιαφορία για τους 34 πολύτιμους σπονδύλους που συγκρατούν τον κορμό και δίνουν κίνηση στα άκρα μας; Γιατί αγνοούμε επιδεικτικά τις νουθεσίες των παλαιότερων για μια «ίσια πλάτη» και «καλό κάθισμα» παρότι γνωρίζουμε από πρώτο χέρι τις καταστρεπτικές συνέπειες μιας κακής στάσης ή καταπόνησης; Η απάντηση ίσως να οφείλεται στην άγνοια της σημασίας της καλής υγείας της σπονδυλικής μας στήλης, για το σύνολο της καλής φυσικής κατάστασης του οργανισμού μας αλλά και της ίδιας της βάδισης.
Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά σε αυτό το τόσο σημαντικό «σύμπλεγμα» οστών, ιστών και χόνδρων. Η ανθρώπινη σπονδυλική στήλη, όταν την βλέπεις από το πλάι, μοιάζει με ένα διπλό S. Αυτή άλλωστε η καμπυλότητα αποτελεί την βασική προϋπόθεση για να βαδίζουμε σωστά και να προστατεύσουμε τον εγκέφαλο μας από δονήσεις και αυτό είναι που μας διαχωρίζει από τα τετράποδα. Σε μια σωστή και υγιή σπονδυλική στήλη η αυχενική μοίρα λυγίζει σχηματίζοντας κοίλη προς τα εμπρός, η θωρακική κυρτώνεται προς τα πίσω, ενώ η οσφυϊκή κάμπτεται πάλι προς τα εμπρός και το ιερό οστό και ο κόκκυγας κυρτώνονται προς τα πίσω. Το δε σπονδυλικό σώμα, όπως και άλλα μεγάλα οστά στο ανθρώπινο σώμα, έχει μέσα του τον μυελό των οστών που εξασφαλίζει το σχηματισμό νέων αιμοσφαιρίων κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Μεταξύ των σπονδύλων της αυχενικής, θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, βρίσκονται οι δίσκοι, που σε καλή κατάσταση υγείας, είναι ελαστικοί στην πίεση και χρησιμεύουν ως «αμορτισέρ», αποτρέποντας κραδασμούς και εξασφαλίζοντας την κίνηση προς διαφορετικές κατευθύνσεις χωρίς να τρίβονται απευθείας τα οστά μεταξύ τους. Η έλλειψη κίνησης οδηγεί ως εκ τούτου σε υποσιτισμό των δίσκων, που στεγνώνουν και χάνουν την ελαστικότητά τους. Οι επιμέρους σπόνδυλοι συνδέονται με τους μύες και τους συνδέσμους που θέτουν την σπονδυλική στήλη σε κίνηση και εξασφαλίζουν τη σταθερότητά της. Στην δε περιοχή του σβέρκου, στο ύψος του Άτλαντα, βρίσκεται η σημαντική σύνδεση των εγκεφαλικών νεύρων με τα νεύρα του αυχένα. Πολλοί αισθητήρες βρίσκονται επίσης εδώ. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για την επικοινωνία πληροφοριών μέσα από στατικές και δυναμικές κινήσεις με τα εγκεφαλικά νεύρα. Δεδομένου ότι αυτά περιέχουν όχι μόνο κινητικές αλλά και ακουστικές και οπτικές πληροφορίες, η ζημιά σε αυτή την περιοχή μπορεί επίσης να σημάνει περιορισμό των κινήσεων του σώματος, αλλά και της όρασης και ακοής, ενώ μια βλάβη στην αυχενική μοίρα μπορεί να επηρεάσει επικίνδυνα την ίδια τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Οποιοδήποτε λοιπόν, πρόβλημα στη σπονδυλική μας στήλη μπορεί να σημάνει σημαντικές αλλαγές στην ποιότητα τόσο της κίνησης όσο της καθημερινότητάς μας γενικότερα. Για να την κρατήσουμε σε καλή κατάσταση καλό είναι να ασκούμαστε – το τρέξιμο, το ποδήλατο ή το κολύμπι κάνουν θαύματα – και να διατηρούμε ένα σωστό σωματικό βάρος ώστε να μην την υπερφορτώνουμε. Σημαντικό είναι επίσης να προσέχουμε όταν σηκώνουμε βάρη ώστε να μην επιβαρύνουμε τη μέση και να αλλάζουμε τακτικά θέση όταν κάνουμε καθιστική εργασία, να επιλέγουμε σωστή ρύθμιση στο κάθισμά μας για να απομακρύνουμε τον κίνδυνο πόνων στη μέση και τον αυχένα, καθώς και να φροντίζουμε τον ύπνο μας σε σωστό στρώμα για να την ξεκουράζουμε. Γιατί η διαχρονική παρότρυνση για «ίσια πλάτη» εξακολουθεί να είναι η πιο σοφή προτροπή για την προστασία της υγείας ολόκληρου του οργανισμού μας και την ποιότητα ζωής μας.
Photo credits: pink skeleton by Giaco
