Ιούλ
«Μην είσαι ανυπάκουος». «Μην αντιμιλάς, μην φωνάζεις, μη νευριάζεις και μην ζητάς επίμονα να γίνει το δικό σου». «Να ακούς και να συμφωνείς με αυτό που σου λένε οι μεγάλοι».
Πόσες φορές άραγε έχουμε ακούσει τη συγκεκριμένη φράση και πόσες ακόμη την έχουμε πει με τη σειρά μας στα δικά μας παιδιά; Άλλες τόσες εξακολουθεί να ηχεί στ’αυτιά μας η φωνή της μάνας και το μάλωμα του πατέρα σε όλη τη διαδρομή μας προς την ενηλικίωση. Και όταν φτάνουμε επιτέλους, σ’αυτή τη θέση, του ενήλικα, η υπακοή και πολλές φορές η τυφλή της όψη, έχει γίνει δεύτερη φύση, έχει ποτίσει την ψυχή μας, έχει κλέψει την πρωτοβουλία μας και την έχει υποτάξει σε ένα «πρέπει», ένα σκύψιμο της κεφαλής σε κάθε πρόσταγμα της ζωής, χωρίς κρίση, χωρίς διάθεση, χωρίς θέληση.
Η πραγματικότητα δεν είναι το άσπρο ή το μαύρο. Μια ισχυρή προσωπικότητα μπορεί να θεωρεί πως δεν χρειάζεται όρια, μια υπέρμετρη αυτοπεποίθηση μπορεί να πιστεύει πως δεν σφάλλει ποτέ, όμως μια υγιής αυτογνωσία κατανοεί το σεβασμό στα όρια και την αναγνώριση των ευθυνών που απορρέουν από μια ενέργεια υπακοής ή ανυπακοής. Από την άλλη, η άκρατη καταπίεση ενδέχεται να οδηγήσει σε τυφλή υπακοή, που τις περισσότερες φορές καταλήγει να στερεί από το άτομο την πρωτοβουλία, τη δημιουργικότητα, την χαρά της αίσθησης ότι παρά τις αντιξοότητες και τα κατεστημένα, κατάφερε να σκεφτεί έξω από τα τετριμμένα και με οδηγό το ένστικτο και την ορθή κρίση πέτυχε το απρόβλεπτο που οδήγησε στο επόμενο βήμα.
Ίσως το κλειδί για την απόλυτη ισορροπία, στις περισσότερες περιπτώσεις, κρύβεται στη λέξη «συνέπειες». Η φυσική συνέπεια της οποιασδήποτε πράξης ή απόφασης είναι το αποτέλεσμα μιας υπακοής που αποδέχεται κανόνες και όρια, επιδέχεται κριτική και αναγνωρίζει το βάρος της ευθύνης των πράξεων κάθε πλευράς. Η ανάληψη των ευθυνών, είναι το δεύτερο κλειδί για να επιτευχθεί το θετικό πρόσημο σε κάθε περίπτωση. Μια τυφλή ανυπακοή χωρίς αιτία, κινδυνεύει να καταντήσει απειθαρχία σε κανόνες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε χαοτικές καταστάσεις.
Μια εξίσου όμως τυφλή υπακοή ενδέχεται να οδηγήσει σε ηττοπάθεια και αποστράγγιση των συναισθημάτων που τρέφουν την αυτοεκτίμηση και την αυθυπαρξία. Γι’αυτό είναι σημαντικό να διδάσκουμε στα παιδιά μας από νωρίς την έννοια της υπακοής που θέτει ισορροπία στους νόμους της κοινωνίας, χωρίς όμως να τα οδηγούμε στην παθητική αποδοχή των «θέλω» και των «πρέπει» των άλλων. Μια κριτική σκέψη που αναγνωρίζει όρια συνήθως είναι αποτέλεσμα των εμπειριών και της σοφίας που συλλέγονται στη διάρκεια της ζωής. Η εμπειρία όμως δεν διδάσκεται… Από την άλλη η ρήση του Θορώ ότι «Το πραγματικο θεμέλιο της ελευθερίας βρίσκεται στην ανυπακοή» ίσως να είναι και ο λόγος που οι νέες γενιές επιτυγχάνουν με τις μάχες τους τη αλλαγή στην τάξη των πραγμάτων. Την αποδοχή της διαφορετικότητας, την αναγνώριση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το σεβασμό προς το συνάνθρωπο , την αγάπη για το περιβάλλον και τον πλανήτη που μας φιλοξενεί.
