Λίγο πριν το τέλος

Ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει επιστήμονες και φιλοσόφους, αλλά και τον απλό κόσμο, αφορά το ποιές είναι οι τελευταίες εικόνες που μας έρχονται στον νου λίγα δευτερόλεπτα πριν πεθάνουμε. Η επικρατούσα άποψη που έχει καθιερωθεί είναι ότι βλέπουμε τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής μας να περνούν από μπροστά μας σαν ένα φιλμ. Ένα ποσοστό των ανθρώπων που έχουν βιώσει περιθανάτιες εμπειρίες, δηλαδή όσοι βρέθηκαν ένα βήμα πριν τον θάνατο, αναφέρουν ότι βλέπουν διάφορα γεγονότα από τη διάρκεια της ζωής τους, όχι απαραίτητα με χρονολογική σειρά. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, η καταγραφή δραστηριότητας ανθρώπινων εγκεφάλων που οδεύουν στο «τέλος» έχει οδηγήσει στην ανακάλυψη μοτίβων εγκεφαλικών κυμάτων, παρόμοιων με εκείνων που εμφανίζονται στην διάρκεια ενός ονείρου ή της ανάκλησης στη μνήμη μας διαφόρων περιστατικών της ζωής μας.

Τα νέα στοιχεία που προέκυψαν, αποδεικνύουν τον οργανωτικό ρόλο του εγκεφάλου που επιτυγχάνει να παραμένει ενεργός και συντονισμένος, ενόσω είμαστε στην προθανάτια οδό και μετά από αυτήν. Ο εγκέφαλος μας ενορχηστρώνει και οργανώνει μια τέλεια βιολογική απόκριση. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα τελευταία κρίσιμα 30 δευτερόλεπτα πριν και μετά τη διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς, όπου και διαπιστώθηκε μια σειρά αλλαγών σε μια συγκεκριμένη ζώνη νευρικών ταλαντώσεων, τις λεγόμενες γάμμα ταλαντώσεις. Αυτές οι εγκεφαλικές ταλαντώσεις -πιο γνωστές ως «εγκεφαλικά κύματα»-  είναι μοτίβα ρυθμικής εγκεφαλικής δραστηριότητας όπου εμπλέκονται υψηλές γνωστικές λειτουργίες -όπως η συγκέντρωση, τα όνειρα, ο διαλογισμός, η ανάκτηση μνήμης, η επεξεργασία πληροφοριών και η συνειδητή αντίληψη. Είναι αυτές που σχετίζονται με τα flashbacks μνήμης. Συνεπώς, μέσω της δημιουργίας ταλαντώσεων που εμπλέκονται στην ανάκτηση μνήμης, ο εγκέφαλος μπορεί να «παίξει» μια τελευταία ανάκληση σημαντικών γεγονότων της ζωής λίγο πριν πεθάνουμε και είναι παρόμοια με εκείνη που μας έχει αναφερθεί σε εμπειρίες παρ’ ολίγον θανάτου.

Δεν αποκλείεται, λοιπόν, την εσχάτη ώρα να γίνεται επαναφορά όλων των αναμνήσεων της ζωής μας, και να τις ξαναβλέπουμε πριν πεθάνουμε. Τώρα το ποια ακριβώς θα είναι τα γεγονότα που σχετίζονται με τις αναμνήσεις μας, προφανώς διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι αφορούν μόνο τις ευχάριστες στιγμές της ζωής μας. Ελπίδα των επιστημόνων, αλλά και του απλού κόσμου, είναι ότι τα τυχαία ευρήματα αυτής της μελέτης θα δώσουν το έναυσμα για απαντήσεις γύρω απ’ τον ρόλο του εγκεφάλου και της μνήμης κατά την διάρκεια όλου του δρόμου της ζωής μας…