Το ηλιοτρόπιο

Έχετε βρεθεί μπροστά σε ένα λιβάδι γεμάτο ηλιοτρόπια; Σου κόβεται η ανάσα από την τόση ομορφιά και μεγαλοπρέπεια αυτού του λουλουδιού. Μία νοητή κίτρινη θάλασσα που ζαλίζει με την ομορφιά της. Όταν μάλιστα ξεπηδούν ανάμεσά της μοβ λεβάντες και καταπράσινα κυπαρίσσια και ο ουρανός βάφεται γαλάζιος είναι μία ακαταμάχητη περιπλάνηση του βλέμματος…

Κανένα λουλούδι δεν μοιάζει πιο πολύ με τον ήλιο… και αυτό γιατί τον αγαπάει τόσο όσο κανένα άλλο. Από την ανατολή του έως την δύση τον παρακολουθεί στο ταξίδι του, στρέφοντας προς αυτόν τα χρυσοκίτρινα πέταλά του.Στρέφεται προς τα ανατολικά το πρωί με την ανατολή του ηλίου και τον ακολουθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς κινείται κατά μήκος του ουρανού, στρεφόμενο τελικά προς τα δυτικά με τη δύση του ηλίου. Τη νύχτα, στρέφεται πάλι προς τα ανατολικά στο σκοτάδι, σε ετοιμότητα για τις πρώτες ακτίνες του ήλιου την αυγή. Δεν θέλει να ανήκει σε κανένα άλλον, παρά µόνο στον ήλιο! Γι’ αυτό τον παρακολουθεί πιστά όχι μόνο όταν είναι ορατός και λαμπερός, αλλά και όταν τα σύννεφα τον κρύβουν και δεν φαίνεται και γίνονται ψηλά σαν να θέλουν να φτάσουν τον ήλιο και να ρουφήξουν κάθε ακτίνα του.

Το λουλούδι του ήλιου μπορεί να κατάγεται από την Αμερική αλλά το όνομά του, Helianthus, προέρχεται από τον συνδυασμό των ελληνικών λέξεων «Helios» (ήλιος) και «Ανθός» (λουλούδι). Όπως αναφέρεται χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά γύρω στα 2.600 π.Χ. από τους ιθαγενείς της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Αυτοί μάζευαν τους μεγαλύτερους σπόρους του φυτού και τους ξαναφύτευαν και έτσι κατάφεραν να παράγουν μεγαλύτερους σπόρους από ότι είχε αρχικά το φυτό.Οι Ατζτέκοι του Μεξικού και οι Ίνκας του Περού λάτρευαν τις εικόνες του ηλίανθου που για αυτούς συμβόλιζαν τον Θεό Ήλιο. Οι πολεμιστές των ιθαγενών έπαιρναν μαζί τους ένα προσεκτικά δεμένο βώλο φτιαγμένο από σπόρους του φυτού για να τρώνε όταν είναι κουρασμένοι, ώστε να επανακάμπτουν γρήγορα.Τον 16ο αιώνα το φυτό μεταφέρθηκε στην Ευρώπη. Οι Ρώσοι όμως ήταν αυτοί που το καλλιέργησαν σε μεγάλη κλίμακα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά κατάφεραν να ανεβάσουν την απόδοση σε έλαιο από 28% που ήταν στην Αμερική στο 50% περίπου. Χρησιμοποιούσαν τους πολτοποιημένους βλαστούς και άνθη του φυτού σε βότκα για ένα σκεύασμα ενάντια στην ελονοσία. Το ίδιο σκεύασμα το χρησιμοποιούσαν για να αυξήσουν την εφίδρωση, ενάντια στον πυρετό.Έτσι, οι Αμερικανοί αποφασίζουν να επανεισάγουν το 1870 τους σπόρους από την Ρωσία και να καλλιεργήσουν και αυτοί στη συνέχεια την βελτιωμένη ποικιλία . 

Σήμερα, καλλιεργείται κυρίως για το λάδι του (ηλιέλαιο) σε μεγάλη κλίμακα επηρεάζοντας τη παγκόσμια οικονομία και σε πολλές χώρες όπως στην Ελλάδα, Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Χιλή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Τουρκία Ινδία, Αίγυπτο Αγγλία ΗΠΑ κ.λ.π και περισσότερο στη Ρωσία. Η ετήσια παγκόσμια παραγωγή του ηλιέλαιου υπερβαίνει τους είκοσι δύο εκατομμύρια τόνους με συνεχώς αυξανόμενη τάση. Στον ελληνικό χώρο, το συναντάμε στη Μακεδονία και τη Θράκη, όπου καλλιεργείται σε πάνω από εξήντα χιλιάδες στρέμματα κυρίως για την παραγωγή του ηλιέλαιου, ενώ ομορφαίνει χιλιάδες κήπους με τα υπέροχα καλοκαιρινά λουλούδια του. Από τη δεύτερη έκθλιψη των σπόρων του φυτού, λαμβάνεται λάδι κατάλληλο για τη σαπωνοποιία, τη χρωματουργία, την επεξεργασία μάλλινων υφασμάτων κ.α. Η πίτα που μένει μετά την δεύτερη έκθλιψη χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή.

Οι άψητοι ηλιόσποροι είναι θρεπτικοί, έχουν λίγες θερμίδες και ηρεμούν το νευρικό σύστημα. Προστατεύουν από τον σχηματισμό πέτρας στα νεφρά και τη χολή. Βοηθούν τη λειτουργία του προστάτη και γενικά του πεπτικού, του ουροποιητικού και του αναπαραγωγικού συστήματος.Προλαμβάνουν και ανακουφίζουν από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και βελτιώνουν την όραση. Βοηθούν στην απόχρεμψη, στο βήχα, το κρυολόγημα και τις ασθένειες των βρόγχων. Το ηλιέλαιο που παράγεται με ψυχρή πίεση, αλλά όχι του εμπορίου, μειώνει τη χοληστερίνη και προστατεύει από την αρτηριοσκλήρυνση.Τέλος από τα συμπιεσμένα περικάρπια παράγεται καύσιμη ύλη με την μορφή βιόμαζας ή συσσωμάτων βιομάζας (pellets) ενώ από τους σπόρους παράγεται βιοντίζελ. Οι σπόροι του αποτελούν ιδανική πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοκαυσίμων, που προέρχονται από κομμάτια ξύλου, οργανικά προϊόντα ή από φυτά. Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο, εκλύεται στην ατμόσφαιρα μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που το φυτό έχει απορροφήσει κατά τη διάρκεια της ημέρας και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.

Ένα φυτό θησαυρός για κάθε άνθρωπο που το επιλέγει στη ζωή του, είτε βρώσιμο σε οποιαδήποτε μορφή του, είτε ακόμη και σαν καλλωπιστικό φυτό μιας και όποιος το αγαπά διδάσκεται από αυτό τι σημαίνει πίστη και επιμονή.