Το ανθρώπινο λάθος

Errare humanum est είπε ο Σενέκας, ήτοι «το λανθάνει έτσι ανθρώπινον» Και είναι αλήθεια πως κάτω από ορισμένες συνθήκες και με την κατάλληλη ατυχή συγκυρία, όλοι οι άνθρωποι κάνουμε λάθη. Γιατί όλοι κάποια στιγμή έχουμε κάνει λανθασμένη εκτίμηση του κινδύνου, έχουμε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες μας, έχουμε οδηγήσει με μειωμένη προσοχή λόγω κούρασης, έχουμε υπάρξει αμελείς στη λήψη μέτρων. Το σίγουρο πάντως είναι ότι το ανθρώπινο λάθος δεν είναι σχεδόν ποτέ η αιτία, είναι το αποτέλεσμα μηχανισμών που δεν λειτούργησαν ή μέτρων ασφαλείας που δεν πάρθηκαν για να προληφθεί ή να αποφευχθεί το λάθος. 

Το πρόσφατο πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη έφερε στο προσκήνιο και στην επικαιρότητα τον όρο «ανθρώπινο λάθος». Ήταν λοιπόν αιτία το λάθος ενός ανθρώπου η κάποιων ανθρώπων που ήταν ή δεν ήταν στην βάρδια τους την ώρα της σύγκρουσης των τραίνων ή υπήρξαν άλλες αιτίες που δημιούργησαν τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις για να συμβεί το ανθρώπινο λάθος; 

Ο ανθρώπινος παράγοντας θα εξακολουθεί πάντα να υπάρχει μέσα στην πολύπλοκη «εξίσωση» της καθημερινότητας, όμως τα λάθη των ατόμων είναι ο τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα των αιτιών των γεγονότων. Το ελάχιστο χρέος μας για τις ζωές που χάθηκαν στα Τέμπη επιβάλλει να γυρίσουμε ως χώρα σελίδα για να σταματήσουν να συμβαίνουν σοβαρά ατυχήματα όχι μόνο στους σιδηροδρόμους αλλά και στις θαλάσσιες και στις οδικές μεταφορές. Για να γίνει όμως αυτό, η διερεύνηση του ατυχήματος οφείλει να αναζητήσει και να επιδιορθώσει τα συστημικά αίτιά του που επέτρεψαν να συμβούν τα ανθρώπινα λάθη και όχι να αποδίδει ευθύνη μόνο σε αυτά. Η αναζήτηση πρέπει να γίνει σε βάθος και σε όλα τα επίπεδα: διοικητικό, τεχνολογικό, οργανωτικό και λειτουργικό. Η αναγνώριση της συλλογικότητας στην ευθύνη, έχει τη δύναμη να δημιουργήσει περισσότερες δικλείδες ασφαλείας που θα προλαμβάνουν τις απώλειες ανθρωπίνων ζώων. 

Γιατί η φράση “errare humanum est” έχει και συνέχεια. “Sed in errare perseverare diabolicum” όπου μεθερμηνευόμενον σημαίνει “το να επιμένεις στο λάθος είναι διαβολικό”. 

Inspiration credits to: https://www.naftemporiki.gr/afieromata/the-n-society/1452149/anthropino-lathos-aitia-i-apotelesma/