Σύνδρομο παρασυσσώρευσης

Σύνδρομο παρασυσσώρευσης ή αποθησαύρισης… Παλιά το απέδιδαν στο «σύνδρομο της κατοχής» όταν οι νοικοκυραίοι έσπευδαν να αποθηκεύσουν όσα περισσότερα μπορούσαν σε ντουλάπια και κελάρια. Σήμερα αποτελεί ένα σύνδρομο που χρήζει ιατρικής ματιάς, καθώς πολλοί συσσωρεύουμε χωρίς προφανή λόγο τρόφιμα, ρούχα, παπούτσια, ακόμη και ψηφιακά αρχεία, που το μόνο που καταφέρνουν είναι να κάνουν τη ζωή μας πιο δύσκολη καθώς αδυνατούμε να απολαύσουμε την ηρεμία και την άνεση του σπιτιού μας.  

Το συγκεκριμένο σύνδρομο που ονομάστηκε και σύνδρομο του Διογένη, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στην Αμερική το 1947 όταν δύο αδέλφια βρέθηκαν νεκρά μέσα στο σπίτι τους που περιείχε 120 τόνους από διάφορα ετερογενή υλικά! Τι σημαίνει ιατρικά για όσους πάσχουν από αυτό; Ότι αδυνατούν να απορρίψουν το περιττό και συσσωρεύουν ατελείωτες ποσότητες από αγαθά που δεν έχουν καμία πρακτική αξία, με αποτέλεσμα να καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του σπιτιού, περιορίζοντας ακόμη και απλές δραστηριότητες, όπως το καθάρισμα ή το μαγείρεμα και την ανεύρεση ενός πράγματος στο ψυγείο ή τη ντουλάπα. Τα άτομα αυτά διατηρούν ακόμη και φθαρμένα αντικείμενα απλά και μόνο γιατί πιστεύουν πως έχουν συναισθηματική αξία και ο αποχωρισμός τους τους προκαλεί άγχος και κατάθλιψη. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως αποτελεί μια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή γιατί το άτομο που πάσχει από αυτή, έχει μια διαρκή δυσκολία να αποχωριστεί τα αγαθά, ανεξάρτητα από την αξία τους, έχει ισχυρή ανάγκη για την αποθήκευσή τους και καταλήγει να καταστρέφει τους χρήσιμους χώρους διαβίωσης του σπιτιού ή του χώρου εργασίας του.

Τα αίτια της εμφάνισής του συγκεκριμένου συνδρόμου πιστεύεται πως σχετίζονται με την παρουσία αλλεπάλληλων στρεσογόνων γεγονότων ή τραυμάτων της παιδικής ηλικίας. Στους ηλικιωμένους θεωρείται αντίδοτο για τη μοναξιά τους και συνδέεται συχνά με προβλήματα μνήμης, την έλλειψη διάθεσης και ενέργειας, την ψυχική και τη σωματική ανημπόρια να βάλουν τάξη στο χώρο τους. Σε άλλους πάλι ενδεχομένως να οφείλεται στην καταγωγή τους από πολύ φτωχικές οικογένειες που αδυνατούσαν να ανταπεξέλθουν στα προς το ζειν. Το σύνδρομο αποθησαύρισης αντιμετωπίζεται κυρίως ψυχοθεραπευτικά όπου το άτομο μαθαίνει να « καταδύεται» στα βάθη της ψυχής και της υποσυνείδητης ανάγκης του να αποθηκεύει διαρκώς. Στη συνέχεια έχει τη δύναμη να απορρίπτει τη συσσώρευση υλικών αγαθών και μαθαίνει να οργανώνει το χώρο του καλύτερα.  

Ίσως είναι καιρός να το ξανασκεφθούμε τώρα που άλλαξε και η εποχή και οργανώνουμε και πάλι τις ντουλάπες μας. Μήπως πρέπει να δωρίσουμε όλα τα ρούχα και τα παπούτσια ετών που στοιβάζονται για «πιθανή χρήση» στο μέλλον; Μήπως πρέπει να βάλουμε σε τάξη τα βιβλία μας, να κρατήσουμε τα αγαπημένα μας και να δωρίσουμε σε κάποια δανειστική βιβλιοθήκη τα υπόλοιπα; Μήπως πρέπει να ξεφορτωθούμε τις κούτες με αναμνηστικά που κρατάμε από ταξίδια και περιόδους της ζωής μας που πιθανότατα ποτέ δεν θα ανοίξουμε ξανά για να «ταξιδέψουμε» νοητά ξανά στις ωραίες στιγμές μας; Μήπως πρέπει να προσφέρουμε στον εαυτό μας την ανανέωση, την ελευθερία και τη συναισθηματική γαλήνη ενός σπιτιού που η ευτυχία του αναβλύζει από τις σχέσεις των έμψυχων κατοίκων του και όχι την συσσώρευση των υλικών αγαθών;