Θερινή ισημερία και αυτόχθονες λαοί

Θερινή ισημερία! Η ημέρα που ο υπέροχος ζωοδότης ήλιος φωτίζει πιο πολύ από κάθε άλλη μέρα του χρόνου τον πλανήτη μας και μας δίνει την αφορμή να τιμήσουμε όλους αυτούς τους αυτόχθονες λαούς που πρώτοι ύμνησαν την παρουσία, τη δύναμη και την ευεργεσία του ήλιου. Λαοί που δημιούργησαν τις πρώτες κοινωνίες και αντιλήφθηκαν την πραγματική αξία όλων όσων μας προσφέρει η γη, η φύση και το σύμπαν απλόχερα. 

Αυτόχθονες ή ιθαγενείς ονομάζονται στις μέρες μας οι μειονοτικοί πληθυσμοί ενός κράτους, που κατοικούσαν στο έδαφός του πριν την έλευση του μετέπειτα κυρίαρχου πληθυσμού, διατηρώντας τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές παραδόσεις τους, ζώντας διαφορετικά από τον τρόπο ζωής του κράτους όπου ανήκουν. Σήμερα, υπάρχουν περίπου 370 εκατομμύρια αυτοχθόνων στον κόσμο, που ζουν σε 90 χώρες. Αποτελούν λιγότερο από 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά αντιπροσωπεύουν 15% των φτωχότερων. Είναι πολύ λιγότεροι αριθμητικά από τον επικυρίαρχο πληθυσμό της χώρας όπου βρίσκονται, και παρά το γεγονός ότι διατηρούν τη δική τους γλώσσα, έχουν τις δικές τους παραδόσεις, έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη δική τους γη αγωνίζονται να τα διασώσουν από τους «καταπατητές» της γης, της κουλτούρας και των αξιών τους. 

Οι αυτόχθονες πληθυσμοί σήμερα είναι αναμφίβολα από τις πιο ευάλωτες ομάδες ανθρώπων στον κόσμο. Από τους Μάγιας του Μεξικό μέχρι τους Αβορίγινες της Αυστραλίας, τους Τουαρέγκ της Σαχάρας, τους Ινουίτ της Γροιλανδίας και της Αλάσκας, τους Μετίς του Καναδά, τους Ινδιάνους της Αμερικής, οι αυτόχθονες πληθυσμοί σε πολλά μέρη του κόσμου έχουν υποστεί την καταπίεση, το ρατσισμό και την εξολόθρευση από τους «πολιτισμένους» κατακτητές τους. Καταστάσεις βίας και βαρβαρότητας, πολιτικές αφομοίωσης, περιθωριοποίηση, αποστέρηση της γης τους, αναγκαστική απομάκρυνση ή μετεγκατάσταση, άρνηση των δικαιωμάτων τους, κακοποιήσεις. Παρά τις θετικές εξελίξεις στα διεθνή πρότυπα περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι αυτόχθονες λαοί συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρές παραβιάσεις της ελευθερίας τους σε καθημερινή βάση και κρίνεται πλέον επιτακτικό και αναγκαίο να ληφθούν ειδικά μέτρα για την προστασία τους και τη διατήρηση των ξεχωριστών πολιτισμών και τρόπων ζωής τους. 

Οι αυτόχθονες λαοί επιδιώκουν εδώ και χρόνια την αναγνώριση της ταυτότητάς τους, του τρόπου ζωής και του δικαιώματός τους σε παραδοσιακά εδάφη, περιοχές και φυσικούς πόρους. Παρά τις προσπάθειες των τελευταίων δεκαετιών για τη βελτίωση των συνθηκών και της μεγαλύτερης αναγνώρισης των δικαιωμάτων των ιθαγενών μέσω νομοθετικών παρεμβάσεων και μέτρων πολιτικής, η πλήρης εκπλήρωση των δικαιωμάτων τους παραμένει απραγματοποίητη. Η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών ενσωματώνει την παγκόσμια συναίνεση για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών και θεσπίζει ένα καθολικό πλαίσιο ελάχιστων προτύπων για την επιβίωσή τους, την αξιοπρέπεια και την ευημερία τους. 

Και οι «μάχες» ακόμη συνεχίζονται… γιατί το δυτικό, κυριαρχικό πρότυπο του ανθρώπου σταματά μόνο εκεί που δεν βλέπει κέρδος… Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που μιλάμε για καταπάτηση δικαιωμάτων…Γιατί όπως χαρακτηριστικά είπε ο αρχηγός των ινδιάνων της φυλής Σκουάμις, στην ωραιότερη διακήρυξη για το Περιβάλλον που έγινε ποτέ, στο λόγο του Seatle (1855)«Όλοι μοιράζονται τον αέρα με την ίδια πνοή.Τα ζώα, τα δέντρα, ο άνθρωπος μοιράζονται την ίδια ανάσα.»