Στα κροκοχώραφα τίποτα δεν μαρτυρεί την ύπαρξη του πολύτιμου φυτού μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου, τα πρώτα κρύα και τα ψιλόβροχα.Οι έμπειροι καλλιεργητές παρακολουθούν τότε τα «βλασάνια» (τους βλαστούς), για να δουν πόσα «μάτια» έχουν, δηλαδή πόσα λουλούδια θα βγάλει το καθένα, κι έτσι συμπεραίνουν αν θα είναι καλή χρονιά, αν θα έχουν μεγάλη παραγωγή. Πρώτα ανθίζει το μοβ λουλούδι, τα φύλλα βγαίνουν αργότερα, κάτι που δίνει εντυπωσιακή ομορφιά στο χωράφι. Ενα χαλί από λουλούδια χωρίς πρασινάδα. Τότε για τους καλλιεργητές σημαίνει συναγερμός. Τα λουλούδια πρέπει να μαζευτούν αμέσως μόλις ανθίσουν, διαφορετικά η ίνα μαραίνεται. Νωρίς το πρωί αρχίζουν να μαζεύουν τα λουλούδια και πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί να συνεχίσουν μέχρι το απόγευμα. Καθώς το φυτό έχει ύψος γύρω στα 25 εκατοστά, πρέπει να σκύβουν πολύ. Το λουλούδι το κόβουν στρίβοντάς το επιδέξια, ώστε να μην αποχωριστεί ολόκληρο από το βλαστό, αλλά να διαλυθεί. Στο χέρι μένουν τα πέταλα, οι στήμονες και οι ίνες. Τα ρίχνουν σε ποδιές με μεγάλες τσέπες που φορούν και, όταν γεμίζουν, τις αδειάζουν σε μεγάλα κοφίνια. Συνεχίζουν μέχρι να μαζευτούν όλα τα λουλούδια και τότε μεταφέρουν γρήγορα τη #λουλουδένια #συγκομιδή στο σπίτι, γιατί αμέσως πρέπει να γίνει η επεξεργασία που θα διαχωρίσει τις πολύτιμες ίνες πριν αυτές μαραθούν. Αλλωστε, το επόμενο πρωί, το χωράφι θα είναι πάλι ολάνθιστο, οπότε θα ξαναμαζέψουν.
Στο σπίτι των κροκοπαραγωγών υπάρχει ένα περιστρεφόμενο τραπέζι στο οποίο ρίχνουν χούφτες τα λουλούδια, ενώ ένας ανεμιστήρας φυσάει και διώχνει τα πέταλα. Ετσι μένουν οι ίνες του κρόκου, ανακατεμένες με στήμονες και κομμάτια πετάλων. Τα μαζεύουν και τα προωθούν στην επόμενη ομάδα που κάθεται γύρω από ένα τραπέζι και κάνει το πρώτο ξεδιάλεγμα. Εδώ συμμετέχουν και ηλικιωμένοι, και παιδιά, και όποιος μπορεί. Η ομάδα που λιχνίζει -συνήθως 2 – 3 άντρες- συνεχίζουν, ενώ το πάτωμα καλύπτεται από τα πέταλα που στο τέλος φτάνουν μέχρι ψηλά στα πόδια τους.Οι ξεδιαλεγμένες ίνες απλώνονται σε λεπτές στρώσεις σε τελάρα που τοποθετούνται σε δωμάτιο ευάερο με θερμοκρασία 35° C – 50° C. Την επομένη θα τα μαζέψουν. Η έγκαιρη συγκομιδή και #διαλογή εξασφαλίζει την #ποιότητα του προϊόντος κι έτσι δεν υπάρχει χρόνος για ξεκούραση. Τρώνε στο πόδι και παρηγορούν την κούραση με ιστορίες που συντηρούν την ένταση και απομακρύνουν τη νύστα. Αξίζει να αναφερθεί ότι για 1 κιλό έτοιμο, στεγνό κρόκο χρειάζονται 150.000 – 170.000 λουλούδια, ενώ κάθε γραμμάριο έχει πάνω – κάτω 160 – 170 ίνες!Οταν περάσουν οι δύσκολες μέρες της συγκομιδής, τα μεγάλα χειμωνιάτικα απόβραδα θα βγάλουν τον κρόκο και θα τον ξεδιαλέξουν σχολαστικά. Ούτε ίχνος από ξένο σώμα δεν υπάρχει πια ανάμεσα στις κατακόκκινες ίνες.
Σήμερα στο ομώνυμο χωριό Κρόκος, έχει την έδρα του και ο Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών που κατέχει το αποκλειστικό δικαίωμα να συλλέγει, ελέγχει, συσκευάζει και διακινεί ολόκληρη την ετήσια παραγωγή του εξαιρετικής ποιότητας Κρόκου Κοζάνης με ονομασία προέλευσης, σε όλο τον κόσμο.
Πολύτιμος κρόκος Κοζάνης! Να τον φυλάτε πάντα σε βαζάκι καλά κλειστό ώστε να μη χάνει το μοναδικό του άρωμα.
Credit to: www.Kathimerini.gr