Εγκαύματα. Η σωστή αντιμετώπιση και φροντίδα τους

Ο Προμηθέας, ο αθάνατος προνοητικός Τιτάνας έκλεψε την φωτιά από το άρμα του Ήλιου για να την χαρίσει στους ανθρώπους. Τους δίδαξε πως να την χρησιμοποιούν με ασφάλεια. Κάπως έτσι εξιστορείται στην μυθολογία το δώρο της φωτιάς και η σημασία της για την επιβίωση της ανθρωπότητας από τους προϊστορικούς χρόνους. Ο Προμηθέας τιμωρήθηκε αμείλικτα από τον Δία για την πράξη του αλλά και η ίδια η φωτιά έδειξε το δικό της αδυσώπητο πρόσωπο. Αυτό της ανεξέλεγκτης πυρκαγιάς αλλά και της καταστροφής των ανθρώπινων ιστών στην επαφή μαζί της. Τα εγκαύματα. 

Η πρόληψη της πυρκαγιάς και του εγκαύματος είναι πρόβλημα περίπλοκο και ανησυχητικό. Ενώ όλος ο ιατρικός κόσμος πιστεύει ότι ένα βαρύ έγκαυμα είναι ο πλέον άσχημος τραυματισμός που μπορεί να υποστεί κάποιος, το κοινό συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του μόνο στην καταστολή μιας πυρκαγιάς που εκδηλώνεται. Στατιστικά στοιχεία μας πληροφορούν ότι το 75% όλων των εγκαυμάτων οφείλονται σε εμάς τους ίδιους, ενώ το 65-75% αυτών των τραυματισμών συμβαίνουν στο σπίτι. Ομάδες υψηλού κινδύνου για να υποστούν εγκαύματα είναι τα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών και οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών.

Η μεγαλύτερη αιτία των εγκαυμάτων σε αστικές περιοχές είναι τα θερμά υγρά. Εδώ το έγκαυμα συμβαίνει κατά πρώτο λόγο στην κουζίνα και κατά δεύτερο στο μπάνιο. Η περιέργεια των μικρών παιδιών τα ωθεί να αναποδογυρίζουν σκεύη με καυτό υγρό για να το δουν. Γι’ αυτό λοιπόν σε σπίτι με μικρά παιδιά, δεν τοποθετούμε κατσαρόλες με καυτό περιεχόμενο στα εμπρός μάτια της κουζίνας, αλλά πάντοτε στα πίσω, γιατί σε μια στιγμή που δεν τα προσέχουμε, μπορεί να συμβεί το κακό. Επίσης πρέπει να προσέχουμε τα καλώδια των ηλεκτρικών συσκευών γιατί μπορεί να μπλεχτούν στα πόδια των παιδιών που μπουσουλάνε και να ανατραπούν. Τα ατυχήματα στο μπάνιο, που αποτελούν τη δεύτερη συχνότητα αιτία εγκαυμάτων, συνήθως οφείλονται στην υψηλή θερμοκρασία του νερού της βρύσης. Από αυτά το 27% συμβαίνουν σε απρόσεκτα παιδιά και σε ηλικιωμένα άτομα ή σε άτομα με προβλήματα υγείας.Πρέπει επίσης να αναφερθούμε στα εγκαύματα, που οφείλονται σε πυρκαγιά μέσα στο σπίτι από βλάβη οικιακών πηγών θερμότητας. Τέτοιες πηγές θερμότητας είναι το τζάκι, η ξυλόσομπα, η κεντρική θέρμανση, οι θερμάστρες ηλεκτρικές και αερίου. 

Οι τύποι των εγκαυμάτων είναι:

🔥Τα Θερμικά εγκαύματα: Όταν το αίτιο είναι η φωτιά, τα καυτά υγρά (λάδι, νερό, καφές) ή τα καυτά στερεά αντικείμενα.

🔥Τα Ηλεκτρικά εγκαύματα: Όταν το αίτιο είναι το ηλεκτρικό ρεύμα. Εδώ η διαδρομή του μέσα από το ανθρώπινο σώμα, δημιουργεί διαφόρου βαθμού κακώσεις στους ιστούς.

🔥Τα Χημικά εγκαύματα: Εδώ το αίτιο είναι χημικές ουσίες, που όταν έρθουν σε επαφή με το δέρμα, δημιουργούν ιστικές καταστροφές.

🔥Τα Ακτινικά εγκαύματα: Όταν το αίτιο είναι η ιονίζουσα ακτινοβολία. Αυτή μπορεί να είναι ιατρογενής (θεραπευτικές ή διαγνωστικές ακτινοβολίες) αλλά και η ηλιακή ακτινοβολία (έγκαυμα μετά από πολύωρη ηλιοθεραπεία).

Τα εγκαύματα ανάλογα με τη σοβαρότητά τους είναι:

➡️ 1ου βαθμού, όταν έχει καταστραφεί μόνο η επιδερμίδα. Εδώ το χρώμα του δέρματος είναι εξέρυθρο, με έντονο πόνο στην αφή. Συνήθως εδώ ανήκει το ηλιακό έγκαυμα.

➡️ 2ου βαθμού, όταν έχει καταστραφεί η επιδερμίδα και το ανώτερο μέρος του χορίου. Σαν παρένθεση πρέπει να πούμε ότι οι στιβάδες του δέρματος απ’ έξω προς τα μέσα είναι επιδερμίδα, χόριο και ακολουθεί το υποδόριο λίπος. Εδώ, το χρώμα του δέρματος είναι ερυθρό, ασπρίζει στην πίεση και εμφανίζει μεγάλες φουσκάλες με ορώδες υγρό. Χαρακτηριστικός είναι ο έντονος πόνος. 

➡️ 3ου βαθμού, όταν έχει καταστραφεί όλο το πάχος του δέρματος, μέχρι το υποδόριο λίπος ή και βαθύτερα, χαρακτηριστικά σημεία είναι η απουσία πόνου στην περιοχή του εγκαύματος, η απουσία φυσαλίδων, ενώ το χρώμα είναι λευκό ή φαιό ή μαύρο ή και εξέρυθρο, που δεν ασπρίζει στην πίεση. Το είδος αυτού του εγκαύματος λέγεται ολικού πάχους.

Η αντιμετώπιση και η θεραπεία των εγκαυμάτων έχει απόλυτη συνάρτηση με τη σωστή ενημέρωση. Στο φαρμακείο καθημερινά καλούμαστε να προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες και τις συμβουλές μας για εγκαύματα πρώτου και δεύτερου βαθμού. Παρατηρούμε ότι στην αντιμετώπιση χρησιμοποιούνται ευρέως διαδεδομένες πρακτικές του παλιότερου καιρού που οδηγούν σχεδόν πάντα σε επιδείνωση της εικόνας και της εξέλιξης του εγκαύματος. Αυτές είναι :

⛔️Η χρήση βουτύρου, λαδιού, οδοντόκρεμας, αυγού και πάγου. 

⛔️Το σπάσιμο των φυσαλίδων του εγκαύματος.

Τα σωστά βήματα που πρέπει ΠΑΝΤΑ να ακολουθούμε είναι:

⏩Αφαιρούμε άμεσα τα ρούχα και τα κοσμήματα αν καλύπτουν το έγκαυμα και μόνο όταν αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να γίνει περαιτέρω βλάβη στο δέρμα. 

⏩Βάζουμε το έγκαυμα κάτω από δροσερό τρεχούμενο νερό. Ποτέ παγωμένο νερό ή πάγο. 

⏩Επαλείφουμε gel αλόης αν έχουμε ή ένα λεπτό στρώμα αντιβιοτικής κρέμας. 

⏩Καλύπτουμε το έγκαυμα με γάζα και το κρατάμε σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας του κλειστό με αποστειρωμένες γάζες. Τα εγκαύματα και οι πληγές δεν μολύνονται και επουλώνουν ταχύτερα όταν παραμένουν κλειστά, σε αντίθεση με την εξαιρετικά διαδεδομένη πεποίθηση ότι πρέπει να παραμένουν ανοιχτά « για να στεγνώσουν». 

⏩Κάθε φορά που φροντίζουμε το έγκαυμα, το ξεπλένουμε πρώτα με φυσιολογικό ορό.

⏩Αποφεύγουμε να ξύνουμε το έγκαυμα ή να απομακρύνουμε μόνοι μας τους ιστούς επούλωσης που σχηματίζονται. 

⏩Πίνουμε παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα για να μειώσουμε το μέγεθος του πόνου και την έκταση της φλεγμονής.

⏩Εάν πρόκειται για έγκαυμα που οφείλεται σε χημικές ουσίες πρέπει να ξεπλένεται το δέρμα που ήρθε σε επαφή με αυτές με άφθονο νερό.

⏩Σε εκτεταμένα εγκαύματα δεν δίνουμε νερά από το στόμα.

🔥 Πότε αναζητούμε ιατρική βοήθεια. Όταν:

🔘ένα έγκαυμα επηρεάζει μια εκτεταμένη περιοχή με διάμετρο μεγαλύτερη από 7 εκατοστά

🔘το έγκαυμα περιλαμβάνει το πρόσωπο, τα χέρια, τους γλουτούς ή τη βουβωνική χώρα

🔘η πληγή γίνεται επώδυνη ή μυρίζει

🔘ανεβάζουμε πυρετό

🔘εκτιμάμε ότι έχουμε έγκαυμα τρίτου βαθμούΤα εγκαύματα τρίτου βαθμού δεν πρέπει ποτέ να αντιμετωπίζονται στο σπίτι. Ενέχουν τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένων λοιμώξεων, απώλειας αίματος και σηπτικού σοκ.

Τα σοβαρά εγκαύματα απαιτούν αρκετή φροντίδα και μετά την επούλωση τους. Η εγκαυματική περιοχή απαιτεί για αρκετούς μήνες καθημερινή ενυδάτωση με ισχυρά επουλωτικές κρέμες και δυνατή αντιηλιακή προστασία αν βρίσκονται σε περιοχή που εκτίθεται στον ήλιο γιατί το νεοσχηματισμένο δέρμα αποκτά μόνιμη σκουρόχρωμη όψη. Μην ρισκάρετε την φροντίδα των εγκαυμάτων σας με εικασίες και απαρχαιωμένες πρακτικές και αντιλήψεις. Φροντίστε τα σωστά και αναζητείστε την γνώμη κάποιου ειδικού που θα σας κατευθύνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Φεβρουάριος: Μήνας ενημέρωσης για την φροντίδα των εγκαυμάτων. 

Inspiration credits to:

www.onmed.gr
https://www.kontogiannis.gr/epanorthwtikh-cheiroyrgikh/egkaymata