Τα ακάρεα σκόνης

Ζουν στην κυριολεξία ανάμεσά μας. Βρίσκονται παντού τριγύρω, ακόμα κι αν είναι αόρατα με γυμνό μάτι. Τα εντοπίζουμε παντού στη βιόσφαιρα του πλανήτη μας, σε βάθος ακόμη και ως 10 μέτρα μέσα στο έδαφος, σε πολικές ή τροπικές περιοχές και ερήμους, σε κρύες ή θερμές πηγές, σε θαλάσσια βάθη ως και 5.000 μέτρα! 

Τα – όχι και τόσο όμορφα στην εμφάνιση – ακάρεα έχουν συνήθως μέγεθος μικρότερο από ένα χιλιοστό του μέτρου. Μερικά είδη μπορούν να φτάσουν τα 20 χιλιοστά και άλλα μπορούν να κάνουν φωλιά ακόμη και στο θύλακα μιας ανθρώπινης τρίχας. Τα ακάρεα είναι μικροσκοπικοί οργανισμοί που ανήκουν στην οικογένεια των αρθροπόδων, την οικογένεια στην οποία ανήκει και η αράχνη. Ζουν σε όλα τα σπίτια σε συγκεντρώσεις που εξαρτώνται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Συνήθως σε ένα γραμμάριο σκόνης ζουν 100 με 500 ακάρεα αλλά ορισμένες φορές μπορεί να φτάσουν και τα 20 χιλιάδες. Εκτιμάται ότι υπάρχουν πάνω από 1 εκατομμύριο είδη που κατοικούν σήμερα στον πλανήτη μας. Φαίνεται πως είναι από τους παλαιότερους οργανισμούς πάνω στη Γη και εμφανίστηκαν 400 εκατομμύρια χρόνια πριν. 

Δυστυχώς, η συνύπαρξη μαζί τους δεν είναι πάντα αρμονική, καθώς αρκετά από τα ακάρεα προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις όπως η αλλεργική ρινίτιδα, το άσθμα και το έκζεμα και επιδεινώνουν την ατοπική δερματίτιδα. Υπολογίζεται ότι το 5 έως 30% του ανθρώπινου πληθυσμού παρουσιάζει ευαισθησία στα ακάρεα. Συνήθως, συγκεντρώνονται σε ζεστά και υγρά μέρη όπως τα στρώματα των κρεβατιών. Συχνά ακούμε ότι κάποιος «είναι αλλεργικός στη σκόνη». Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι η σκόνη του δρόμου ή η σκόνη που βλέπουμε στο σπίτι είναι η αιτία της αλλεργίας. Στην πραγματικότητα, με τα σωματίδια της σκόνης του σπιτιού μεταφέρονται μικροσκοπικές ουσίες που προέρχονται από τα ακάρεα. Τα ακάρεα της σκόνης θεωρούνται από τα χειρότερα αλλεργιογόνα αίτια και προκαλούν σοβαρά εξανθήματα. 

Ποια μέτρα πρέπει να λαμβάνουμε για να προστατευτούμε από τα ακάρεα;

⏩ Αρχικά, θα πρέπει να αποφεύγουμε να έχουμε για μεγάλο διάστημα του χρόνου στο σπίτι μοκέτες, παχιά χαλιά, ταπετσαρίες, κουβέρτες και παρόμοια υλικά, που είναι αποδεδειγμένο ότι ευνοούν την ανάπτυξή τους. Επιλέγουμε να αποθηκεύουμε τα χαλιά και τις μοκέτες μας την αρχή της άνοιξης, όπου τα ποσοστά υγρασίας και της θερμοκρασίας ανεβαίνουν και οι πληθυσμοί των ακάρεων αυξάνονται. Επιπλέον, πολύ αποτελεσματικό είναι να ψεκάζουμε τις επιφάνειες αυτές με ένα μίγμα από νερό, οινόπνευμα και αιθέρια έλαια, όπως η λεβάντα, το κυπαρίσσι, το γεράνι, διότι έτσι αναχαιτίζεται ο πολλαπλασιασμός τους. 

⏩ Η μείωση της υγρασίας στο σπίτι σε ποσοστό κάτω του 50%, δεν ευνοεί την ανάπτυξή τους, γι’ αυτό φροντίζουμε να αερίζουμε καθημερινά το σπίτι και χρησιμοποιούμε αφυγραντήρες και κλιματιστικά για τη ρύθμιση της υγρασίας. 

⏩ Καθαρίζουμε το σπίτι με ηλεκτρική σκούπα τουλάχιστον δύο με τρεις φορές την εβδομάδα και αλλάζουμε τακτικά το φίλτρο και τη σακούλα της.

⏩ Αν σκεφτούμε ότι ένας άνθρωπος περνά κατά μέσο όρο 8 ώρες την ημέρα στο κρεβάτι τότε καταλαβαίνουμε γιατί οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί ακάρεων παρατηρούνται στα κρεβάτια μας. Θα πρέπει να αλλάζουμε τα σεντόνια μας συχνά και να τα πλένουμε σε θερμοκρασία πάνω από 60°C, να διατηρούμε τις κουβέρτες καθαρές, να ψεκάζουμε το στρώμα μας δύο φορές το χρόνο τουλάχιστον με ειδικά φυσικά ακαρεοκτόνα προϊόντα και να αερίζουμε το δωμάτιο μας. 

⏩ Κρεμάμε πάντα τα ρούχα μας στις ντουλάπες τις οποίες φροντίζουμε να αερίζουμε και να καθαρίζουμε διεξοδικά στις αλλαγές των εποχών. 

⏩ Απομακρύνουμε τα λούτρινα παιχνίδια από το δωμάτιο των παιδιών ή τουλάχιστον φροντίζουμε να τα καθαρίζουμε με ηλεκτρική σκούπα κάθε βδομάδα και τα πλένουμε αρκετά συχνά. 

⏩ Δεν αποθηκεύουμε τα χρησιμοποιημένα είδη μας χωρίς προηγουμένως να τα έχουμε καθαρίσει. Υγρασία, λεκέδες, σκόνη, καπνός, γύρη, πιτυρίδα, τρίχες, λιπαρότητα σώματος κτλ, εισχωρούν στο εσωτερικό τους και παρέχουν σε ακάρεα, μύκητες, βακτήρια και σε όλους τους αλλεργιογόνους παράγοντες το ιδανικό περιβάλλον ανάπτυξης. Εάν ο καθαρισμός τους δεν γίνει έγκαιρα, τότε αφενός τα είδη κινδυνεύουν να καταστραφούν, αφετέρου τα είδη αυτά γίνονται μια πραγματική εστία μόλυνσης στο σπίτι και στη ντουλάπα.

Βέβαια, η συμβίωσή των μικροσκοπικών αυτών πλασμάτων με τον άνθρωπο δεν είναι πάντα βλαβερή. Κάποια είδη ακάρεων χρησιμοποιούνται στην παρασκευή ορισμένων ειδών τυριού και τους προσδίδουν μία ιδιαίτερη, νόστιμη γεύση. Στην πραγματικότητα το τυρί έχει ένα επίστρωμα από εκατομμύρια ζωντανά ακάρεα. Τέτοια τυριά είναι το γερμανικό  Altenburger Ziegenkäse με την χαρακτηριστική “πικάντικη” γεύση και το γαλλικό τυρί Le fromage aux artisons (=τυρί των σκώρων) που οφείλει την νοστιμιά του στα ακάρεα. 

Η διατήρηση της καλής υγιεινής στα σπίτια μας δεν είναι μόνο θέμα καθαριότητας. Όσο το περιβάλλον μας φιλοξενεί πληθυσμούς από ακάρεα τόσο περισσότερο κινδυνεύει η υγεία μας.