Σκάκι! Η ιστορία της δύναμης του ανθρώπινου νου

Μια ημέρα αφιερωμένη στην στρατηγική και την ευστροφία του ανθρώπινου νου. Ένα «βασιλικό» παιχνίδι που προσέλκυσε σπουδαία μυαλά της ιστορίας, παραμένει εδώ και αιώνες η πλέον συναρπαστική πρόκληση για την κατάκτηση της νίκης. 

Ιστορικά εικάζεται πως πατρίδα του σκακιού είναι η Ινδία, όπου ένας θρύλος αναφέρει πως τον 10ο αιώνα μια πανίσχυρη βασίλισσα που είχε δύο δίδυμους γιούς, εξίσου ικανούς σε νοημοσύνη και ισχύ, τους έστειλε σε πόλεμο, ώστε να αποδείξουν περίτρανα ποιος από τους δύο θα ανακηρυσσόταν ήρωας και συνεπώς νικητής της μάχης. Η επικρατούσα όμως παραλλαγή του μύθου, αναφέρει ως εφευρέτη του ένα βραχμάνο, τον Sessa, που δώρισε το παιχνίδι στο βασιλιά ο οποίος ενθουσιάστηκε με τη στρατηγική που απαιτούσε το παίξιμο και δώρισε αμέτρητους κόκκους ρυζιού στον εμπνευστή του. Τότε το σκάκι φέρεται να παιζόταν με τα τέσσερα όπλα των αρχαίων Ινδών, τους ελέφαντες, το ιππικό, τα άρματα και το πεζικό και οι παίκτες ήταν τέσσερεις κατ’αντιστοιχία των γωνιών της σκακιέρας. 

Ιστορικές αναφορές δείχνουν πως παρόμοια παιχνίδια με το σκάκι παίζονταν ήδη στην αρχαιότητα και στον ελλαδικό χώρο, αλλά και την Αίγυπτο και την Κίνα. Στην Ευρώπη το έφεραν οι Άραβες τον 8ο αιώνα και έκτοτε κατάφερε να γίνει ένα δημοφιλές επιτραπέζιο παιχνίδι με φανατικούς οπαδούς και θέση στα παγκόσμια πρωταθλήματα. Στην πορεία της ιστορίας του η τέχνη του σκακιστή αλλά και τα πιόνια άλλαξαν μορφές, τακτικές και ονομασίες, με κυριότερη και πιο πρόσφατη προσθήκη, την βασίλισσα. Η «βασίλισσα του σκακιού», το ισχυρότερο πιόνι του παιχνιδιού σήμερα, ήταν και αυτό που απουσίαζε στις αρχικές του μορφές και μόλις στο Μεσαίωνα, που το σκάκι είχε γίνει μια δημοφιλής διασκέδαση, η πολεμίστρια γυναικεία φιγούρα κατάφερε να εδραιώσει για τα καλά το ρόλο της ως προστάτιδας του βασιλιά.

Η εξέλιξη του δεν σταμάτησε όμως στα τραπέζια και τις αυλές των βασιλιάδων. Έγινε παιχνίδι για τους πολλούς, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και ηλικίας, που μέσα από την στρατηγική του κατάφερναν να αποδεικνύουν κάθε φορά την ευφυία τους. Μάλιστα έφτασε να πάρει διαστάσεις παγκόσμιου αθλήματος του νού, και το 1886, ο πρώτος αναγνωρισμένος παγκόσμιος πρωταθλητής Β. Στάινιτς, άνοιξε το χορό των φιλόδοξων επαγγελματιών του είδους που κάθε χρόνο πασχίζουν να κατακτήσουν τον διεθνή τιμητικό τίτλο του Grand Maitre που ισχύει για όλη τους τη ζωή.

Ο 20ος αιώνας έβαλε το σκάκι στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τον Deep Blue της IBM να γίνεται ο πρώτος που καταφέρνει να νικήσει το Γκάρι Κασπάροφ, τον παγκόσμιο κορυφαίο πρωταθλητή σκακιού, στον αγώνα του 1987. Όμως ο Κασπάροφ επανήλθε κάνοντας 3 νίκες και 2 ισοπαλίες κερδίζοντας καθαρά την αναμέτρηση αυτή και αποδεικνύοντας περίτρανα την ακατάλυτη δύναμη του ανθρώπινου νου. Έκτοτε οι υπολογιστές βοηθούν στην εμβάθυνση της σκακιστικής θεωρίας, συμβάλλοντας σημαντικά στην δημοφιλία του αθλήματος.

Στις μέρες μας, «βασιλιάς της στρατηγικής» εξακολουθεί να κρατά γερά τα σκήπτρα του, με εκατομμύρια οπαδούς σε όλο τον κόσμο να πασχίζουν να επιτύχουν το -mat- που θα τους χαρίσει τη νίκη της παρτίδας και τα παγκόσμια πρωταθλήματα σκακιού συνεχίζουν να είναι τα κορυφαία γεγονότα χωρίς σύνορα, γιορτές για τα επίπεδα ευφυΐας που μπορεί να κατακτήσει ο ανθρώπινος νους. 

20 Ιουλίου: Παγκόσμια Ημέρα του Σκακιού