Μέλισσα ή σφήκα;

Μπροστά στη θέα ενός ιπτάμενου εντόμου του οποίου τα χρώματα είναι κίτρινο και μαύρο, συχνά τρομάζουμε. Ίσως γιατί δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε με μια γρήγορη ματιά αν είναι μέλισσα ή σφήκα. Μπορεί να μοιάζουν, αλλά είναι τόσο μα τόσο διαφορετικά είδη εντόμων.

Οι σφήκες και οι μέλισσες είναι έντομα που ανήκουν στην τάξη των Υμενόπτερων. Παίζουν σημαντικό ρόλο στη φύση. Η μέλισσα θεωρείται από όλα τα έντομα το πιο σπουδαίο για τον άνθρωπο αλλά και για τη φύση.
Οι μέλισσες είναι υπεύθυνες για το 60-70% της επικονίασης των φυτών και η συνεχής μείωση του πληθυσμού τους έχει απασχολήσει τους επιστήμονες, καθώς η εξαφάνισή τους θα συνιστούσε απειλή για μεγάλο μέρος της ζωής στον πλανήτη μας. Οι σφήκες μοιάζουν πάνοπλες συγκριτικά με τις μέλισσες και είναι κυνηγοί άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών.

Μολονότι η δομή όλων των Υμενόπτερων χαρακτηρίζεται από κάποια κοινά χαρακτηριστικά διαφορές στο σχήμα, το χρώμα αλλά και άλλα εξωτερικά στοιχεία διακρίνουν τις μέλισσες από τις σφήκες.

🐝 Οι μέλισσες είναι χνουδωτές, καφέ χρώματος, με δυσδιάκριτες λωρίδες στο σώμα, ενώ οι σφήκες είναι ελάχιστα τριχωτές, με χαρακτηριστικές κίτρινες και μαύρες λωρίδες στην κοιλιά τους. Ωστόσο, πολλές φορές, αυτές οι λωρίδες μπορεί να μην είναι κίτρινες, αλλά κοκκινωπές.

🐝 Εκτός όμως από τις εμφανισιακές διαφορές, η σφήκα είναι σαρκοφάγο έντομο και κυρίως πτωματοφάγο. Φτιάχνουν τις φωλιές τους παντού και είναι επιθετικές όταν κάποιος τις πλησιάζει. Ευθύνονται για τις περισσότερες επιθέσεις, και επηρεάζουν δυσμενώς τη φήμη των μελισσών. Το κεντρί τους είναι λείο και μπορούν να το χρησιμοποιήσουν αρκετές φορές στον ίδιο στόχο. Τις περισσότερες φορές επίσης δεν τσιμπάνε, αλλά δαγκώνουν. Ελέγξτε το τσίμπημα και εάν παρατηρήσετε δύο τρύπες τότε μάλλον σας έχει δαγκώσει και όχι τσιμπήσει. Η μέλισσα αντιθέτως τρέφεται με νέκταρ και γύρη. Στην προσπάθειά της να βρει και να μεταφέρει τροφή για εκείνη άλλα και για την κυψέλη επιτελεί ένα από τα ποιο σημαντικά έργα στην φύση. Έτσι, η τελευταία επιλογή που έχει η μέλισσα είναι να σας τσιμπήσει και αυτό γιατί μετά το κέντρισμα είναι καταδικασμένη να πεθάνει. Κατά το κέντρισμα από την μέλισσα αποκολλάται μαζί με το κεντρί και ο ασκός με το δηλητήριο και όργανα κοιλιακής χώρας χρήσιμα για την επιβίωσή της. Σε πρόσφατη ανακοίνωση του επιστημονικού κόσμου, αποδείχτηκε με πολυετείς μελέτες ότι το δηλητήριο της σφήκας έχει ανυπέρβλητη αντικαρκινική δράση. Τα αποτελέσματα της έγχυσης δηλητηρίου της σφήκας σε όγκους του προστάτη και της ουροδόχου κύστης κατέδειξαν την πλήρη εξαφάνιση των καρκινικών κυττάρων. Ελπιδοφόρος και υποσχόμενη επίσης μοιάζει και η δράση του δηλητηρίου στους αιματολογικούς καρκίνους που αντιστέκονται στα σημερινά φάρμακα. 

🐝 Η φωλιά της μέλισσας είναι η κυψέλη, ένας κοίλος χώρος με μια μικρή είσοδο όπου στο εσωτερικό της οι μέλισσες χτίζουν κηρήθρες με εξαγωνικά κελιά για να εκθρέψουν απογόνους και να αποθηκεύσουν μέλι και γύρη. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους οι μέλισσες το περνούν σε δραστηριότητες μέσα στη φωλιά τους. Η κηρήθρα αποτελεί για το μελίσσι τον εσωτερικό σκελετό της φωλιάς και είναι πραγματικά ένα θαύμα αρχιτεκτονικής. Χωρίς αυτή δεν μπορεί να εκτραφούν νέες μελισσούλες, ούτε να αποθηκευτεί μέλι και γύρη και βασιλικός πολτός. Οι φωλιές των σφηκών, ενώ είναι εξαγωνικές, κατασκευάζονται από ένα είδος χαρτιού επεξεργασμένου με φυτικές ίνες που έχουν συλλέξει και έχουν αναμίξει με σάλιο, και είναι εκτεθειμένη στις συνθήκες του περιβάλλοντος

🐝 H μέλισσα είναι κοινωνικό έντομο και ζει σε πολυάριθμες, καλά οργανωμένες κοινωνίες. Κάθε μελίσσι περιλαμβάνει μερικές χιλιάδες άτομα, 40.000 ή και περισσότερα στις αρχές του καλοκαιριού, τα οποία έχουν διαφοροποιηθεί σε τρεις τάξεις, τις εργάτριες που αποτελούν το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού, τους κηφήνες και τη βασίλισσα. Αντίθετα η σφήκα δημιουργεί μικρότερες κοινωνίες. 

Τέλος, σήμερα που οι μέλισσες έχουν την τιμητική τους καλό θα είναι να γνωρίζουμε και να μην ξεχνάμε την τεράστια συνεισφορά της στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, η οποία επιτελείται μέσω της αναπαραγωγής των φυτών και της επικονίασης αλλά και μέσω της παραγωγής ενός αριθμού προϊόντων, τα οποία βρίσκουν μεγάλη χρησιμότητα στη διατροφή και στην υγεία του ανθρώπου.

Ας αγαπήσουμε αυτό το έντομο και ας του φερθούμε με αγάπη και σεβασμό. Αφήστε το να πετάξει πάνω από τα φυτά σας, να πιει νεράκι από τη βρύση σας που στάζει. Να είσαστε σίγουροι ότι το βοηθάτε να επιτελεί ένα μεγαλειώδες έργο για τη διατήρηση της ζωής του πλανήτη μας.

Ο βόμβος των μελισσών είναι η φωνή της φύσης!