Είναι τα emoji έκφραση της αλήθειας μας;

Μικρά και ευφάνταστα εικονίδια εισέβαλαν στη γραπτή μας επικοινωνία εδώ και 20 χρόνια περίπου, κάνοντας το μακρινό τους ταξίδι από τις χώρες της Άπω Ανατολής, όπου η λέξη emoji σημαίνει διαδικτυακός «χαρακτήρας». Σήμερα πάνω από 2.800 από αυτά είναι διαθέσιμα σε ένα πάτημα του ψηφιακού μας πληκτρολογίου και η λίστα εξακολουθεί διαρκώς να εμπλουτίζεται.

Τι επικοινωνούν όμως στην πραγματικότητα αυτά τα αμέτρητα κίτρινα προσωπάκια, καρδούλες, ζωάκια; Είναι ίδια η ερμηνεία τους για όλο τον πλανήτη; Εκφράζουν άραγε τα αληθινά μας συναισθήματα ή μήπως το χαμογελαστό emoji  που μόλις στείλαμε κρύβει αυτό που πραγματικά νιώθουμε και διστάζουμε να το πούμε στο γραπτό μας λόγο; Η αλήθεια είναι πως η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ταχύτητα με την οποία μπορεί κάποιος να επιλέξει ένα «έτοιμο συναίσθημα» από τους ατελείωτους καταλόγους που βρίσκονται στη διάθεση των κινητών μας, πολλές φορές υπογραμμίζει αυτό που θέλουμε να επικοινωνήσουμε, κάνει εύκολα likes όταν βαριόμαστε να πληκτρολογήσουμε, δίνει γέλιο και χαρά, λύπη και απόγνωση όταν επιλέγεται για να τονίσει αυτό που νιώθουμε. Είναι όμως ένα γνήσιο και πηγαίο συναίσθημα;

Αν αναλογιστούμε πως ο λόγος που δημιουργήθηκαν αρχικά, ήταν για να προσφέρουν στο σύγχρονο marketing ένα εύκολο και γρήγορο τρόπο να αυξήσει κάποιος τα clicks, τα opens και τη διάδραση στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί θα πρέπει να σταθούμε πιο σκεπτικοί στην επιλογή τους. Αν αναλογιστούμε πόσες ώρες περνάμε μπροστά στην οθόνη του κινητού μας προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσουμε τη φατσούλα με τα μάτια-καρδούλες που μόλις λάβαμε από τον γλυκούλη συνάδελφο ή το διαβολάκι που συνόδευε το μήνυμα της κολλητής, τότε τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο και η αλήθεια θυσιάζεται για χάρη της ταχύτητας.

Η αλήθεια του συναισθήματος, της άποψης, της αντίδρασης που είναι πάντα το ζητούμενο στις σχέσεις μας. Και ο κίνδυνος της παρανόησης δεν σταματά εδώ. Ένας αντίχειρας που δείχνει προς τα πάνω δεν σημαίνει πάντα ότι συμφωνεί με τις απόψεις μας ο συνομιλητής μας, αντιθέτως μπορεί να σημαίνει «σταμάτα επιτέλους να μιλάς!», ή να θεωρείται ακόμη και προσβολή για ορισμένα μέρη του πλανήτη, όπως στη Μέση Ανατολή. Αν δε σκεφτούμε πως το σύμβολο του χειροκροτήματος στην Κίνα σημαίνει «κάνω έρωτα» ενώ στην Ευρώπη επικροτώ, αυτό που επικοινωνεί το σύμβολο του ΟΚ σε κάποιες χώρες της Λατινικής Αμερικής εκλαμβάνεται ως προσβλητική χειρονομία, και το χαμογελαστό προσωπάκι εκφράζει τη δυσπιστία για την Ασία, τότε μπορεί κανείς να καταλάβει πόσο προσεκτικοί και φειδωλοί πρέπει τελικά να είμαστε στην επιλογή κάποιου συμβόλου που θα συνοδεύει ή θα αντικαθιστά το κείμενό μας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που ακόμη και «οδηγίες χρήσης» έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο σε μια προσπάθεια γρήγορης κατανόησης του εικονιδίου που επιλέξαμε ή λάβαμε. 

Από την άλλη, είναι σημαντικό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας πως τα συναισθήματα, οι προθέσεις και κυρίως οι απόψεις, εκφράζονται πάντοτε καλύτερα μέσα από λέξεις, προτάσεις και ορθολογική σύνταξη επιχειρημάτων. Χωρίς τις λέξεις, εκατοντάδες ποιήματα, λογοτεχνικά αριστουργήματα, επιστημονικά εγχειρίδια και μελέτες, θα είχαν μείνει μια στείρα απεικόνιση. Λέξεις όπως «σ’αγαπώ, σε σκέφτομαι, λυπάμαι, μου λείπεις, θέλω, συμφωνώ, διαφωνώ», είναι αδύνατο να εκφραστούν στη σωστή τους διάσταση μέσα από ένα σύγχρονο emoji.  Η ίδια η έννοια της ανθρώπινης επικοινωνίας χρειάζεται τη γραπτή και αναλυτική της έκφραση που το μικρό εικονίδιο αδυνατεί να κλείσει μέσα του.  

Και ενώ κάθε 17η Ιουλίου τα σύγχρονα «ιερογλυφικά» μας γιορτάζουν το λόγο ύπαρξής τους, εμείς θα πρέπει σθεναρά να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας την αναγκαιότητα της χρήσης του δικού μας κώδικα επικοινωνίας, που αποτελεί τη μεγαλύτερη ανακάλυψη της ανθρώπινης διάστασής μας. Να αναλογιζόμαστε πως τα  emojis μπήκαν μεν στη ζωή μας για να μείνουν, αλλά δεν πρέπει για χάρη τους να θυσιάζουμε το αληθινό συναίσθημα, που χρειάζεται λέξεις, πράξεις και ανθρώπινη επικοινωνία σε μια γλώσσα που χρειάστηκαν χιλιάδες χρόνια και ζυμώσεις για να δημιουργηθεί και αποτελεί τη μεγαλύτερη κατάκτηση της ανθρωπότητας.