Τα ανθρώπινα λάθη στην βύθιση του Τιτανικού

Απρίλιος 1912. Η βύθιση του Τιτανικού. 

Η ιστορία και το μοιραίο τέλος ενός υπερπλοίου που είχε χαρακτηριστεί ως τεχνολογικό θαύμα και πραγματικό ανθρώπινο κατόρθωμα, ένας θρίαμβος της μηχανικής για τον καιρό του, που έμελλε όμως να πραγματοποιήσει μόνο ένα παρθενικό ταξίδι και να βυθιστεί στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού. 

Το όνομά του παραπέμπει φυσικά στους Τιτάνες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, τους αρχέγονους θεούς, από τους οποίους προήλθαν στη συνέχεια οι δώδεκα Ολύμπιοι θεοί. Οι Τιτάνες φυλακίσθηκαν από τον Κρόνο και κατόπιν από τον Δία, στα Τάρταρα, μια άβυσσο μαρτυρίου και βασάνων, η οποία βρισκόταν στον Κάτω Κόσμο ένα προφητικό μήνυμα για το άτυχο πλοίο που είχε την ίδια μοίρα με τους προκατόχους του ονόματος του.

Το μεγαλύτερο στον κόσμο, για τότε, υπερωκεάνιο, ναυπηγήθηκε στο Μπέλφαστ, και σάλπαρε από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας με προορισμό την Νέα Υόρκη. Πλοίαρχος του ο Έντουαρντ Σμιθ και επιβάτες του μερικοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου, καθώς και εκατοντάδες μετανάστες από την Μεγάλη Βρετανία, την Ιρλανδία, τη Σκανδιναβία και άλλες περιοχές σε όλη την Ευρώπη, ακόμα και την Ελλάδα, οι οποίοι αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, ως γνωστόν, το πλοίο δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του.

Η ναυτιλιακή κατασκευαστική εταιρεία ήταν πεπεισμένη πως το πλοίο ήταν ασφαλές και αβύθιστο γιατί οι κατασκευαστές του είχαν εγκαταστήσει ένα σύστημα στεγανοποίησης σε περίπτωση πρόσκρουσης, όπου θα ήταν αδύνατο να εισρεύσει νερό στο εσωτερικό του πλοίου. Δυστυχώς, όμως το σύστημα δεν λειτούργησε στην μεγάλης έντασης πρόσκρουση με το παγόβουνο. Ένας λόγος που οι ναύτες αντιλήφθηκαν το παγόβουνο την τελευταία στιγμή ήταν η πυκνή ομίχλη και τα χαλαρά μέτρα ασφαλείας. Επίσης, αγνοήθηκαν οι προειδοποιήσεις παραπλέοντων σκαφών που είχαν παρατηρήσει μεγάλα παγόβουνα στην περιοχή κι εφιστούσαν την προσοχή. Παρά τις προσπάθειες που έγιναν τελευταία στιγμή να αποφύγει την σύγκρουση, το μοιραίο δεν άργησε να γίνει. Από τους 2224 επιβαίνοντες σώθηκαν μόνο 700 άνθρωποι αφού το πλοίο είχε αφαιρέσει ένα μεγάλο αριθμό σωστικών λέμβων προς όφελος της πολυτελείας και της ευρυχωρίας. Ελάχιστοι άνθρωποι πέθαναν από πνιγμό, οι περισσότεροι πέθαναν από υποθερμία μέσα σε λίγα λεπτά. Η θερμοκρασία του νερού του Ατλαντικού ήταν μόλις λίγους βαθμούς πάνω από το μηδέν και ειδικά στο σημείο της καταστροφής, λόγω του παγόβουνου, ήταν πιθανώς στους −2 °C. 

Η τελευταία επιζήσασα από το ναυάγιο, Μιλβίνα Ντιν, απεβίωσε στις 31 Μαΐου 2009, σε ηλικία 97 ετών. Η Μιλβίνα Ντιν ήταν δύο μηνών όταν επιβιβάστηκε στο πλοίο μαζί με την οικογένεια της. Ο πατέρας της δεν επέζησε αλλά εκείνη σώθηκε στα χέρια της μητέρας της που κατάφερε να μπει στην σωστική λέμβο. 

Το ναυάγιο του Τιτανικού παραμένει σήμερα στον βυθό. Σπασμένο στα δύο σταδιακά αποσυντίθεται σε βάθος περίπου 3.800 μέτρων. Από την ανακάλυψή του το 1985, χιλιάδες αντικείμενα έχουν ανασυρθεί και εκτίθενται σε μουσεία σε όλο τον κόσμο.

Ο Τιτανικός έχει γίνει ένα από τα διασημότερα πλοία στην ιστορία και η μνήμη του διατηρείται ζωντανή από πολυάριθμα βιβλία, τραγούδια, ταινίες, εκθέματα και μνημεία. Το ατύχημα που στέρησε άδικα τόσες ζωές έρχεται σήμερα να μας θυμίσει ότι η ανθρώπινη ματαιοδοξία οδηγεί σε λανθασμένες εκτιμήσεις και επικίνδυνο εφησυχασμό. Η προσοχή, η φροντίδα και η μέριμνα για κανόνες ασφαλείας δεν θα πρέπει να θυσιάζονται ποτέ. Γιατί το τίμημα είναι πάντα η άδικη απώλεια ανθρώπων.

Η βύθιση του πλοίου στάθηκε η αφορμή για να θεσπιστούν νέα μέτρα και η υπογραφή της Σύμβασης Ασφάλειας Ζωής στη Θάλασσα. Πολλά πλοία μετασκευάστηκαν ως προς τις προδιαγραφές, έτσι ώστε να διαθέτουν περισσότερες σωσίβιες λέμβους και στεγανά τμήματα με υδατοστεγείς θύρες. 

Αν κάτι έχει να μας διδάξει η ιστορία του Τιτανικού είναι να μην αψηφούμε τους νόμους της φύσης, να θέτουμε ως προτεραιότητα την προσωπική μας ασφάλεια και να συνειδητοποιήσουμε ότι τα ανθρώπινα λάθη πάντα είναι πιθανόν να συμβούν. Ακόμη και σε ανθρώπους που έχουν λάβει άριστη εκπαίδευση και διαθέτουν συγκρότηση, συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Πρέπει πάντα να υπάρχουν εκείνα τα μέτρα ελέγχου που θα δημιουργούν ασφαλείς προϋποθέσεις για να μην συμβούν τα ανθρώπινα λάθη.