Η σημασία της μουσικής στους ρυθμούς της ζωής μας

Η επίδραση της μουσικής στην ψυχική μας υγεία έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης από αρχαία χρόνια. Ο Πλάτων υποστήριζε πως η μουσική έχει ηθοπλαστική δύναμη και σημαντικό ρόλο στην εδραίωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.

Οι σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει πως ο εγκέφαλός μας και κατά συνέπεια και η διάθεσή μας, ανταποκρίνεται διαφορετικά ανάλογα με το είδος της μουσικής που ακούμε. Συναισθήματα όπως η ευθυμία, η λύπη, η νοσταλγία, η χαλάρωση χρωματίζονται ανάλογα και η ένταση τους μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια ενός μουσικού ακούσματος που μας αγγίζει. Οι ήχοι μετατρέπονται σε ερεθίσματα που ταξιδεύουν από τα ακουστικά νεύρα στο θάλαμο του εγκεφάλου, ο οποίος δραστηριοποιεί τον φλοιό και δημιουργείται ένα κύκλωμα εσωτερικών δονήσεων με συναισθηματικό νόημα. Το κέντρο των συναισθημάτων αλληλεπιδρά με τον ενδοκρινολογικό σύστημα, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει την αναπνοή, τις εκκρίσεις των αδένων και την κυκλοφορία του αίματος. Η διέγερση που προκαλείται επηρεάζει πολλές περιοχές του εγκεφάλου και στη διάρκεια ενός μουσικού κομματιού ενδέχεται να εκδηλωθούν και εξωτερικές σωματικές αντιδράσεις, όπως λίκνισμα, ρυθμικές κινήσεις χεριών ή ποδιών, κούνημα του κεφαλιού, που συμφωνούν σε ρυθμό και ταχύτητα με τον μουσικό τονισμό.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο ήχος της μουσικής σε μέτρια ένταση είναι ιδανικός για να προάγει τη δημιουργικότητα. Παράλληλα, οι μουσικές επιλογές του καθενός παρέχουν αρκετά αξιόπιστες προβλέψεις όσον αφορά στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του και έτσι όσοι για παράδειγμα αγαπούν τα μπλουζ και τη τζαζ έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικοί και εξωστρεφείς ενώ οι φαν της κλασικής μουσικής είναι περισσότερο εσωστρεφείς αν και εξίσου δημιουργικοί.

Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου μπορεί να είναι ευεργετική για τα παιδιά, που έχουν καλύτερες επιδόσεις στην ακουστική διάκριση και στις κινητικές δεξιότητες και επιπλέον κατανοούν και αναλύουν καλύτερα τις οπτικές πληροφορίες. Οι νέοι μάλιστα αποκτούν ένα είδος ταυτότητας ανάλογα με τη μουσική που ακολουθούν. Στην ιατρική έχει αποδειχθεί πως η μουσική έχει θετική επίδραση γιατί αυξάνει την παραγωγή αντισωμάτων και βοηθά το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο αποκτούν βελτιωμένη οπτική προσοχή στην ακρόαση κλασικής μουσικής, ενώ σε περιπτώσεις καρδιακών επεισοδίων ή επεμβάσεων παρέχει ένα είδος ανακούφισης. Οι δονήσεις που προξενεί ο ήχος της μουσικής έχει αποδειχθεί πως βοηθά ασθενείς που πάσχουν από Πάρκινσον να συντονίσουν καλύτερα τις νευρικές τους κινήσεις ενώ σε περιπτώσεις ασθενών που πάσχουν από Αλτσχάϊμερ έχει δώσει ελπίδες γιατί έδειξε πως μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της επικοινωνίας ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου. Στα πρόωρα βρέφη νέες μελέτες αποκάλυψαν πως οι ήχοι της μουσικής λειτουργούν σαν ένα είδος νανουρίσματος που πολλές φορές μιμείται τους ήχους της μήτρας και τα βοηθά να έχουν πιο ήρεμη αναπνοή, να τρώνε και να κοιμούνται καλύτερα, ενώ αντίστοιχα μειώνεται και το στρες που νιώθουν οι γονείς τους.

Η μουσική έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί ένα ισχυρό ερέθισμα που αλλάζει την αντίληψή μας για το χρόνο, με αποτέλεσμα να νιώθουμε πως η ώρα περνά γρυγορότερα και η άσκηση για παράδειγμα γίνεται καλύτερα γιατί παρακάμπτει τα σήματα που στέλνει ο εγκέφαλος για τη σωματική κόπωση. Στον εμπορικό κόσμο η δύναμη της μουσικής έχει υιοθετηθεί συστηματικά. Πληθώρα μελετών έχει δείξει πως η μουσική που ακούγεται σε χαμηλή ένταση παρέχει ένα δυνατό ερέθισμα στον πελάτη και την αγοραστική του συμπεριφορά γιατί αυξάνει το χρόνο παραμονής του στο κατάστημα. 

Είναι πέρα για πέρα σωστό λοιπόν να σκεφτόμαστε και να ταυτίζουμε τη μουσική με την ίδια μας τη ζωή.